ممكن است رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فدك را به يكى از دو صورت به فاطمه واگذار نموده باشد. صورت اول اين كه اراضى آن را به عنوان ملك شخصى تمليك آن حضرت نموده باشد. وجه دوم اينكه آنرا بر بيت على و زهرا (عليهماالسلام) كه بيت ولايت و رهبرى مسلمين بود وقف نموده به عنوان يك صدقه ى دائمى در اختيارشان قرار داده باشد.
ظاهر اخبار احتمال اول را تاييد مى كند ليكن احتمال دوم نيز بعيد نيست و در بعضى احاديث منصوص است. از باب نمونه:
ابان بن تغلب مى گويد: به حضرت صادق (عليه السلام) عرض كردم: آيا رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) فدك را به فاطمه بخشيده بود؟ فرمود: پيغمبر فدك را وقف نموده بود سپس بر طبق آيه ى (وَ اتِ ذَاالْقُرْبى حَقَهُ) آنرا در اختيار فاطمه قرار داد. گفتم: رسول خدا فدك را به فاطمه داد؟ فرمود: بلكه خدا آن را به فاطمه عطا كرد. [بحار ج 96 ص 213.] امام سجاد (عليه السلام) مى فرمايد: اقطع رسول اللَّه فاطمة عليهاالسلام فدك. [كشف الغمه ج 2 ص 102.] ام هانى روايت كرده كه: ان فاطمة بنت رسول اللَّه (صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم) اتت ابابكر الصديق فقالت له: من يرثك اذا مت؟ قال: ولدى و اهلى. قالت: فما بالك ورثت رسول اللَّه دوننا؟ فقال يا بنت رسول اللَّه واللَّه ما ورثت اباك ذهبا و لا فضة و لا كذا و لا كذا فقالت: سهمنا بخيبر و صدقتنا فدك؟ فقال يا بنت رسول اللَّه سمعت رسول اللَّه يقول: انما هى طعمة اطعمنيها اللَّه حياتى فاذا مت فهى بين المسلمين. [فتوح البلدان ص 44.] چنانكه ملاحظه مى فرماييد در يك حديث امام صادق تصريح مى كند كه رسول خدا فدك را وقف نموده بود. در حديث ديگر حضرت سجاد به عنوان اقطع تعبير نمود و اقطاع عبارتست از واگذار كردن حق انتفاع از قطعه اى از زمين هاى حكومت شرعى را به شخص معينى. و در احتجاجى كه حضرت زهرا (عليها السلام) با ابوبكر داشت به عنوان «صدقتنا فدك» تعبير فرمود.
در يكى از احاديثى كه قبلا گذشت امام صادق فرمود: رسول خدا حسن و حسين و فاطمه را خواند و فدك را به آنان واگذار كرد.
از اين قبيل احاديث استفاده مى شود كه رسول اكرم فدك را بر بيت فاطمه و على كه خانه ى ولايت و رهبرى دينى بود وقف نمود و حق انتفاع از آنرا به آنان اختصاص داد.

نوشتن دیدگاه