5- مدال مباهاتى ديگر
سال ها پس از هجرت بود و اسلام موجوديت و اقتدار و صلابت خويش را به دوست و دشمن اثبات نموده و مدينه بسان لؤ لؤ يى درخشان در صدف زمين به نورافشانى برخاسته بود و امواج ظلمت و تباهى شرك و ارتجاع و استبداد را لحظه به لحظه بيشتر مى زدود و فروغ تابناك قرآن و دريافت دارنده وحى به تدريج گستره فراترى را روشن مى ساخت، اما فشارهاى سهمگين اقتصادى و اجتماعى آن پيكار سترگ و همه جانبه با بيداد و حق كشى و تعصبات و مظاهر جاهليت گاه و بيگاه در ((مدينه)) و جامعه نوبنياد آن به صورت طاقت فرسايى خود را نشان مى داد، آن هم نه تنها در ميان اصحاب ((صفه)) كه گاه در خانه محمد (صلى الله عليه و آله) و دخت گرانمايه اش ((فاطمه))، و برادر محبوب و برگزيده اش على (عليه السلام)، و دو نور ديده اش حسن و حسين؛ چرا كه اين خاندان سرفراز بر اين انديشه و عمل بودند كه نمى توان پيشواى راستين مردم بود اما در فراز و نشيب ها و درد و رنج ها و فشارها و گرسنگى ها همراه و همرنج و همدرد آنان نبود!
اءاءقنع من نفسى باءن يقال: هذا اميرالمؤمنين، و لا اءشاركهم فى مكاره الدهر، او اءكون اءسوة لهم فى جشوبة العيش...(31)
((آيا به همين دل خوش دارم كه مرا پيشواى مردم با ايمان بخوانند، اما در سختى ها و فراز و نشيب هاى روزگار، شريك و همراه آنان نباشم؟ و در تلخى ها و رنجهاى زندگى و تحمل سختى ها، پيشوا و مقتدايشان نگردم؟ چنين نخواهد شد!))
بلكه بايد بسان محرومان زيست تا هم درد و فشار آنان را احساس كرد و بهتر و بيشتر و كوشاتر براى نجات و بهروزى و محروميت زدايى از آنان كوشيد و هم بدان جهت كه آنان احساس حقارت نكنند و فشارها و سختى ها و تنگناها آنان را درهم نشكند.
ان الله فرض على اءئمة العدل ان يقدروا انفسهم بضعفة الناس كيلا يتبيغ بالفقير فقره.(32)
((خداوند بر پيشوايان راستين اسلام مقرر فرموده است كه در زندگى برخود سخت گيرند و بسان محرومان زندگى كنند تا محروميت محرومان، آنان را از زندگى ماءيوس نساخته و به هيجان نياورد تا سر از فرمان خدا برتابند.))
داستان ايثار و مردم دوستى و فداكارى ذيل كه نشانگر پرتوى از عظمت و شكوه و معنويت دختر گرامى پيامبر است، نمونه اى جاودانه از آن مردمى زيستن ها و مردمى بودن ها و اخلاص هاست.
مفسران و محدثان آورده اند كه بامدادى از همان روزها، اميرمؤمنان از فشار گرسنگى پرسيد: فاطمه جان!آيا غذايى در خانه موجود است يا نه؟
بانوى بانوان به او نزديك شد و فرمود: سوگند به خدايى كه پدرم پيامبر را به رسالت برانگيخت و شما را به جانشينى او، اينك دو روز است كه اندك مواد غذايى موجود در خانه را براى شما و دو گل بوستان زندگى ام آورده ام و خود چيزى نخورده ام.
امير مؤمنان فرمود: فاطمه جان! چرا به من نگفتى؟
او در هاله اى از قداست و حيا پاسخ داد:
يا ابا الحسن! انى لاءستحيى من الهى ان اكلف نفسك ما لا تقدر عليه.(33)
((على جان! من با آگاهى از شرايط اقتصادى شما و اوضاع و احوال و روند جامعه، در خود نديدم كه چيزى از شما بخواهم؛ مباد كه اينك فراهم آوردنش براى شما مشكل باشد.))
على (عليه السلام) با ايمان و اعتماد به خداى بزرگ كه روزى رسان است و با خوش بينى بسيار به رحمت گسترده او از خانه بيرون رفت و دينارى چند از برخى آشنايان گرفت تا بدان وسيله، مواد غذايى مورد نياز خانه و خانواده اش را فراهم سازد كه ناگاه در راه بازار چشمش به ((مقداد))، يكى از ايمان آوردگان پاكباخته افتاد كه افسرده و اندوه زده است.
هوا گرم بود و با بالا آمدن آفتاب، قرص خورشيد، باران گرما و خشم خويش ‍ را بر زمين مى باراند و آن را به گونه اى گرم و داغ مى ساخت كه پا بر روى آن مى سوخت.
امير مؤمنان به ((مقداد)) نزديك شد و پس از سلام، از او پرسيد: چرا اندوه زده و ناراحت به نظر مى رسد؟
و براى انجام چه كارى در آن ساعت گرم و سوزان روز كه مردم به خانه باز مى گردند، از خانه خويش بيرون آمده است؟
((مقداد)) پاسخ داد: فدايت گردم، راه خود را در پيش گير و از حالم مپرس!
آن حضرت فرمود: چگونه ممكن است تو را در كام مشكلات گرفتار و اندوه زده بنگرم و آن گاه بدون آگاهى از درد و رنج تو و بى آنكه تلاشى براى نجات تو كرده باشم، با وجدانى آرام و فكرى آسوده به خانه بروم؟ آيا چنين كار و چنين سبكى با آزادگى و جوانمردى و مردم دوستى سازگار است؟! هرگز چنين نخواهد شد!
اما ((مقداد))، آن قهرمان عقيده و انسان خودساخته، همچنان با اصرار از آن حضرت مى خواست كه او را رها كند و برود و از حال و وضعش نپرسد و آن حضرت هم اصرار داشت كه او رنج و گرفتارى خويش را باز گويد.
سرانجام ((مقداد)) گفت: اينك كه تقاضاى مرا نپذيرفتى، به خدايى كه محمد (صلى الله عليه و آله) را به رسالت و تو را به جانشينى او برگزيده است سوگند باد كه فشار گرسنگى و بى غذايى و صداى گريه كودكانم مرا از خانه بيرون آورده است!
آثار تاءثر و اندوه در سيماى پرشكوه على (عليه السلام) نمايان شد و سيلاب اشك به گونه اى از جام ديدگانش باريدن گرفت كه چهره و محاسن آن قهرمان استوار و شكست ناپذير ميدان ها را اشك آلود ساخت.
رو به ((مقداد)) كرد و فرمود: به خداى سوگند كه على نيز داستانى شبيه تو دارد اما اينك دينارى چند قرض گرفته ام، برگير كه تو و كودكانت بدان سزاوارتريد.
و بدين سان دينارها را به ((مقداد)) داد و خود به سوى مسجد پيامبر رفت.
آن روز بدين گونه به سر آمد.نماز مغرب را با پيامبر خواند.هنگامى كه خواست از مسجد خارج شود پيشواى بزرگ توحيد او را صدا زد و پرسيد آيا دوست دارد كه پيامبر شب را ميهمان او باشد؟
او اندكى سكوت كرد و بدين انديشه رفت كه چه پاسخ گويد؛ چرا كه نمى توانست از شرايط اقتصادى خانواده اش سخن گويد.
در حالى كه پيامبر از همه رخدادها و فشارها به بركت ارتباط با دستگاه آفرينش آگاه بود و اينك آن شب را نيز به فرمان خدا به خانه دخت گرانمايه اش فاطمه، و برادر و يكتا شاگرد و جانشينش مى رفت.(34)
از اين رو هنگامى كه پيامبر با سكوت انديشمندانه على (عليه السلام) روبه رو شد پرسيد، چرا ساكت است و پاسخ نمى دهد، كه امير مؤمنان غرق در حيا فرمود، آماده خدمتگزارى و پذيرايى از ميهمان گرانقدر خويش ‍ است.
پيامبر دست محبت را گشود و دست او را گرفت و با هم وارد خانه شدند.
دخت گرانمايه اش در محراب عبادت بود و در اوج نيايش و راز و نياز با خدا و كمى آن طرف تر ظرفى پر از غذاى گرم به چشم مى خورد كه بخارى عطرآگين از آن برمى خاست.
با ورود آن دو وجود گرانمايه، نماز فاطمه (عليها السلام) نيز به پايان رسيد و به استقبال پدر و شوى گرانقدرش شتافت و ضمن سلام، به آنان خير مقدم گفت.
پيامبر ضمن پاسخ دخت محبوب خويش حال او را جويا شد كه بانوى بانوان گيتى، خداى را سپاس گفت و اظهار رضايت از زندگى كرد.
پيام آور خدا از او خواست تا شام بياورد و او را دعا كرد.دخت گرانمايه پيامبر ديگ لبريز از غذا را آورد و در برابر پيامبر و على (عليه السلام) نهاد و امير مؤمنان شگفت زده با غذايى رو به رو شد كه تا آن روز خوشرنگ تر و خوشبوتر و خوشمزه تر از آن نديده و نخورده و بوى آن نيز به مشامش ‍ نرسيده بود.
به همين جهت پرسيد: فاطمه جان! اين غذاى خوشرنگ و خوشبو و عطرآگين از كجا آمده است؟يا فاطمة انى لك هذا الطعام الذى لم انظر الى مثل لونه قط، و لم اشم ريحه قط، و ما آكل اءطيب منه؟
پيامبر دست مباركش را ميان دو شانه على نهاد و فرمود:
يا على، هذا بدل دينارك، و هذا جزاء دينارك من عند الله.
على جان! اين غذا پاداش دنيوى و فورى دينار تو در بارگاه خداست و خداى پرمهر و حق شناس به هر كه بخواهد و آن را شايسته بنگرد بدون حساب و اندازه روزى مى دهد.
و آن گاه در حالى كه سيلاب اشك شوق از ديدگان فرو مى ريخت افزود:
الحمد لله الذى ابى لكم ان تخرجا من الدنيا حتى يجزيكما و يجزيك يا على مجرى زكريا و يجرى فاطمة مجرى مريم بنت عمران.(35)
((سپاس خداى را كه نخواست شمايان را بدون پاداش دنيوى بگذارد و فرمود:
على جان! پروردگارت مى خواهد آن موهبتى را كه به پيامبرش زكريا ارزانى داشت، به شما نيز ارزانى دارد و آنچه را به مريم ارزانى داشت به فاطمه نيز ارزانى دارد.))
و آن گاه به تلاوت آيات قرآن پرداخت كه:
كلما دخل عليه زكريا المحراب وجد عندها رزقا قال يا مريم انى لك هذا قالت هو من عند الله...(36)
6- كوثر نورافشان پيامبر
او سمبل ايمان و اخلاق،
ستيغ مقاومت و پايدارى،
بلنداى معرفت و آگاهى،
اوج انديشه و عرفان،
تبلور خرد و فرزانگى،
مظهر جامعيت و كمال،
كوه سر به آسمان ساييده شكيبايى و صبر،
سينه سيناى اسرار الهى،
و كوثر ارجدار و ارزشمند قرآن بود.
مفسران در شاءن نزول سوره مباركه ((كوثر)) داستانى را آورده اند كه نشانگر مدال افتخار وصف ناپذيرى بر سينه برترين بانوى عصرها و نسل ها و چشمه نورافشان ((كوثر)) است؛ چرا كه روشن مى سازد كه بشارت از وجود گرانمايه او و نويد از طلوع خورشيد جهان افروزش به گونه اى به پيامبر گرامى داده شد كه از يك سو ضربه سهمگينى بر پيكر دستگاه تبليغاتى بيداد و جاهليت حاكم فرود آورد و باعث بر باد رفتن اميدها و آرزوهاى شيطانى آنها گرديد و از دگر سو مايه آرامش خاطر پيامبر شد و موجب اميد و نويد توحيدگرايان.
داستان نويد خدا از طلوع خورشيد نورافشان ((كوثر)) را اين گونه آورده اند:
پيامبر گرامى در راه خارج شدن از كعبه بود كه با يكى از سران ارتجاع رو به رو شد و او اندك زمانى با پيشواى بزرگ توحيد گفت و گو نمود و بعد بر حلقه سران بيداد و شرك وارد شد.
آنان كه اين منظره را تماشا مى كردند از او پرسيدند: با چه كسى گفت و گو مى كردى؟
پاسخ داد: با اين مرد ((ابتر)).
انتخاب اين واژه در حقيقت يك زخم زبان و شگرد زشت و ناجوانمردانه تبليغاتى از سوى دشمن بود.و بدين وسيله مى خواستند پيامبر و رهروان راه توحيدى او را متزلزل سازند؛ چرا كه آنان بر اين پندار شيطانى سرمايه گذارى مى كردند و ساده دلان را مى فريفتند كه پيامبر سرانجام از جهان رخت برخواهد بست و چون فرزند پسرى - كه ادامه دهنده راه پدر باشد - در خانه ندارد، به ناگزير راه و رسم او نيز به همراهش فراموش خواهد گشت و از دگر سو به منظور دميدن روح اميد به نيروهاى ماءيوس و متزلزل شرك و ارتجاع بود كه سنگرهاى فكرى و اجتماعى خويش را يكى پس از ديگرى از دست مى دادند.
و درست در اوج همين شرارت تبليغاتى دشمن بود كه سوره ((كوثر)) فرود آمد و از درخشش خورشيد نورافشان و هماره جاويد كوثر نويد آورد.
بدين سان آفريدگار هستى، يادگار نورافشان پيامبر، فاطمه (عليها السلام) را ((كوثر))، يعنى خير فراوان و پايان ناپذير،
سرچشمه هميشه جوشان،
و نهر هميشه جارى خير و بركت و نيكبختى و سعادت در امتداد تاريخ و سرمايه جاودانه و پايان ناپذير معنوى عنوان داد، و پيش از ولادت او نويد شادى بخش و سرورآفرين و اميدواركننده آمدنش را به پيامبر برگزيده اش  تبريك گفت و به آن حضرت اميد بخشيد و دستور داد تا به شكرانه اين موهبت گران و جاودانه، پروردگار خويش را سپاس گزارد و نماز بخواند و قربانى كند و اطمينان داشته باشد كه دشمنان كينه توز و بدانديش و بدخواه او، نسلشان قطع و بى آينده خواهند بود نه پيامبر خدا.
انا اعطيناك الكوثر فصل لربك وانحر ان شانئك هو الابتر(37)
((هان اى محمد! ما چشمه جوشان و پربركت ((كوثر)) را به تو ارزانى داشتيم.
اكنون كه چنين است، براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن!
نه تو، كه بى ترديد دشمن بدانديش تو ((ابتر)) و بدون نسل و آينده خواهد بود.))
آرى، تاريخ نيز نشانگر همين واقعيت است كه با اوج گرفتن دعوت آسمانى و نجات بخش پيامبر و با نفوذ معارف و مفاهيم ارجدار و دگرگون ساز او در ژرفاى جانها و اعماق قلب ها و گرايش مردم به راه و رسم قرآن، سران شرك و ارتجاع كه از هيچ اهانت و خشونت و زخم زبان فروگذار نمى كردند، آن حضرت را بى آينده عنوان دادند و همه جا در بوقهاى فريب و دروغ و بافته هاى ظالمانه خويش دميدند كه با رحلت پيامبر، دين و دفتر و راه و رسم او نيز به دست فراموشى سپرده خواهد شد؛ چرا كه جانشين و فرزندى ندارد كه راهش را ادامه دهد.(38)
اين سخنان قلب مصفاى پيامبر را آزرد، و آن گاه بود كه سوره مبارك كوثر فرود آمد و نويد ولادت فاطمه، اين سرچشمه جوشان و نهر هميشه جارى خير و بركت به پيامبر و بشريت داده شد.
از اين رو ((كوثر))، دخت گران مايه پيامبر است و سوره مباركه كوثر نشانگر پرتوى از شكوه و عظمت او، و به وسيله او و شوى گرانقدر و فرزندان معصوم و گرانمايه و نسل پاك او، خداوند آيين توحيد و راه و رسم آسمانى محمد (صلى الله عليه و آله) را تداوم بخشيد و همان گونه كه خود بارها و به مناسبت هاى گوناگون نويد داده است، در واپسين حركت تاريخ نيز جهان را به دست آخرين فرزند پاك و قهرمان او لبريز از عدل و داد و آزادى و آزادگى و خرد و بينش و شناخت و آگاهى و رفاه و آسايش و كرامت و امنيت و غنا و بى نيازى خواهد ساخت و پرچم توحيد و تقوا و امنيت و آزادى و رسالت او را بر بام بلند گيتى در اهتزاز خواهد آورد.
يكى از دانشمندان بزرگ اهل سنت ضمن تفسير واژه ((كوثر)) مى گويد: اين سوره مباركه در رد بدانديشى هاى كسانى فرود آمده است كه نداشتن فرزند پسر را بر پيامبر خرده مى گرفتند و او را بدون نسل و آينده مى خواندند، كه خداوند نويد داد كه به او نسلى شايسته ارزانى خواهد داشت؛(39) نسل سرافرازى كه به راستى پرچم عدالت و آزادى را به اهتزاز در آورده و در همه عصرها و نسل ها حاضر باشند.
و شگفتا كه با همه تحمل فشارها و شهادت ها، باز هم نسل پاك و سرفراز او جهان را از نظر ظاهرى و از نظر معنوى و ارزش هاى انسانى لبريز ساخته است.
و آن گاه مى افزايد كه شما خواننده عزيز بنگر كه چقدر انديشمندان بزرگ و متفكران نام آور از اين كوثر نورافشان سرچشمه گرفته است.شخصيت هاى والايى چون حضرت باقر و صادق و...نفس زكيه، فرزند حضرت مجتبى.
7- جلوه گاه جاودانه ارزش ها
او ترجمان كامل يك دخت شايسته و سرفراز براى پدرى والا،
تفسير دقيق يك بانوى تمام عيار و آزاده، و يك همتاى توانمند براى يك زندگى مشترك لبريز از سعادت،
معناى درست يك مادر برجسته و موفق براى تربيت نسل سرفراز،
نمونه كامل و الگوى بى نظير يك زن و يك عضو زنده و پرتلاش و سرنوشت ساز براى جامعه برين بود.
سخنانش به راستى راز و رمز زندگى بود و كلماتش آيه ها و سوره هاى سرفرازى و كتاب عزت و آزادگى.
در واژه واژه گفتارش موج آگاهى و بينش رخ مى نمود و در لحظه لحظه زندگى اش موج ايمان و صداقت و اخلاص و بزرگى و شكوه.
راستى كه زندگى با وجود او معنا مى يافت و ارزش هاى والاى بشرى از راه و رسم او مى تراويد و برازندگى ها از خانه او پرتوافكن بود، و هيچ شگفتى ندارد كه خداى جهان آفرين اقامتگاه و محل زندگى او را نيز كه آموزشگاه فضيلت ها و فروزشگاه فروغ ارزش ها و تجليگاه خداپرستى و بشردوستى و آينده نگرى است مورد تجليل و تقدير قرار دهد و از حرمت و قداست ويژه اى برخورداش سازد؛ درست بسان كعبه، بسان مسجد پيامبر، بسان ديگر مساجد و مكانهاى مقدس و پاك و پاكيزه و مورد احترامى كه خدا رخصت فرموده است كه مردم آنها را ارجمند دارند و نام بلند و شكوهبار او را در آن مكانها به عظمت برند و هر بامداد و شامگاه او را خالصانه بپرستند و بستايند.
فى بيوت اذن الله ان ترفع و يذكر فيها اسمه يسبح له فيها بالغدو والاصال (40)
((آن نور در خانه هايى است كه خدا رخصت فرموده است كه قدر و منزلت آنها رفعت يابد و مردم آنها را ارجمند بدارند و نام بلند و باعظمت خدا در آنها برده شود.هر بامداد و شامگاه او را در آن خانه ها ستايش ‍ مى كنند...))
از پيامبر گرامى آورده اند كه آن حضرت اين آيه شريفه را براى مردم تلاوت مى كرد كه:فى بيوت اذن الله ان ترفع و يذكر فيها اسمه...كه مردى برخاست و پرسيد: اى پيامبر خدا! خانه هاى مورد نظر اين آيه شريفه كدامند؟
پيامبر فرمود:بيوت الانبياء.خانه هاى پيامبران.
هنوز سخن پيامبر با آن مرد به پايان نرسيده بود كه ((ابوبكر)) با اشاره به خانه فاطمه پرسيد: آيا اين خانه و اين سرا نيز از همان خانه هاى مورد نظر قرآن است؟
پيامبر (صلى الله عليه و آله) فرمود:نعم من افاضلها(41)
آرى اين از برترين آن خانه هاست.
و نيز ابن عباس از پيامبر آورده است كه در مسجد پيامبر نشسته بوديم كه فردى اين آيه شريفه را تلاوت كرد:فى بيوت اذن الله...
من از پيامبر پرسيدم كه اين خانه ها كدامند؟
فرمود: خانه هاى پيامبران.
و آن گاه با دست مبارك به خانه دخت ارجمندش فاطمه اشاره كرد و فرمود: و اين خانه نيز بسان خانه رسالت و نبوت است.(42)
و خود آن گرامى تا جايى حرمت خانه فاطمه را پاس مى داشت كه هر گاه مى خواست به آن جا وارد گردد، نه يك بار كه سه بار مى فرمود:السلام عليكم يا اهل البيت!
و بدين سان با سلام ويژه اى كه سلام اجازه است از دخت ارجدارش، آن فرزانه عصرها و نسل ها اجازه ورود به آن سراى پرمعنويت را مى گرفت.
به هر حال، اين واقعيت در معتبرترين اسناد مذهبى پس از قرآن كريم، موجود است كه پيامبر و ديگر امامان نور حرمت بسيار و ارج بى نظيرى براى حريم و خانه فاطمه مى نهادند.
حال اين ارزش و ارجگذارى به خانه آن كوثر نورافشان، آيا به دليل احترام عميق به حريم دانش و دانشگاه فضيلت بود؟
آيا احترام به حريم تقوا و ايمان و اخلاص و قداست بود؟
آيا احترام به حريم بندگى و عبادت و راز و نياز با خدا بود؟
آيا احترام به ارزش هاى برخاسته از اين خانه يا پرورش يافتگان آن بود؟
آيا احترام به حريم الگو و سمبل و نمونه تمام عيار برجسته ترين و والاترين زن در قاموس آفرينش بود؟
و يا احترام به مكان مقدس و منورى بود كه فروزشگاه جاودانه ارزش ها، تجليگاه بالنده و هميشه دانش ها،
سرچشمه هميشه جوشان فضيلت ها و قداست ها و عفاف ها و شهامت ها،
درخششگاه ابدى كمال و جمال در تاريخ بشريت،
و قبله گاه زنان آگاه و انديشمند و فضيلت خواه عصرها و نسل ها خواهد بود؟
احترام به خانه اى كه همه ويژگى هاى مساجد را داشت و به فرمان خدا در كنار مسجد پيامبر ساخته شده بود.پايه ها و ديوارها و اساس و بنيادش بر شالوده توحيد و تقوا و آزادى و رادى و رعايت حقوق خدا و حقوق بشر ريخته شده و از نفوذ شياطين و وسوسه هاى پاك و پاكيزه بود.
مركز پرستش خدا و محور ياد خدا و ستايش و سپاس او و سرچشمه ايمان و هدايت و آزادى و آزادگى بود.و ديگر اينكه در آن خانه، مرد و زن سرفراز و قهرمانى زندگى مى كردند كه نه تنها بامداد و شامگاه كه لحظه لحظه زندگى شان سرشار از ياد خدا بود و نام خدا؛ و تمام همتشان مرزبانى از راه و رسم آزادمنشانه و خداپسندانه پيامبر او.
و سرانجام اين كه از آن خانه، نسل سرفرازى قامت برافراشت كه مشعل روشنگر تاريخ بشر و اسوه و قدوه ارزش ها و كرامت ها شد.
8- نويد آسمانى
مفسران و محدثان و مورخان آورده اند كه پيشواى بزرگ توحيد، روزى وارد خانه دخت ارجمندش فاطمه (عليها السلام) شد و او را نگريست كه با دقت و طبق برنامه روزانه اش كه جزئى از آن، ايفاى نقش همسرى و مادرى و اداره امور خانه - اين هسته نخستين و پايه اولين جامعه - است توانمند و مسئول و شاداب و چابك، لباس كار بر تن نموده و در حالى كه فرزند گرانمايه خويش را شير مى دهد، با دست خويش آسيا مى چرخاند و آثار كار و مديريت خانه و اداره زندگى و كودكان، از سراپاى او نمايان است.منظره غريبى بود.دخت برترين انسان جهان هستى، همتا و همسنگر و همسر شهسوار بزرگ و بى بديل اسلام، مام گرانمايه حسن و حسين، او باشد و در كنار آن همه كارهاى علمى و فرهنگى و فكرى، عبادى و اجتماعى و انسانى و دينى، خود كدبانوى خانه على (عليه السلام) باشد و سخت ترين كارهاى خانه را انجام دهد.
اشك در چشمان پيامبر حلقه زد؛ اما گامى به پيش نهاد و به زنان و دختران گيتى درس زندگى داد.به محبوب ترين هاى زندگى اش فرمود تا ديگران فراگيرند.
گرامى دخترم!
يا بنتاه، تعجلى مرارة الدنيا بحلاوة الاخرة
((سختى و تلخى زندگى دنيا را همين جا و پيشاپيش، بچش! تا حلاوت و شيرينى معنوى آخرت را در سراى ديگر بيشتر دريابى.))
او گفت: ((پدر جان! من خداى را بر نعمت هاى بى كران و گرانش ستايش ‍ مى كنم و او را به خاطر مواهب بى شمارش سپاس مى گزارم.))
فقالت: يا رسول الله! الحمد لله على نعمائه و الشكر لله على آلائه
درست همين جا بود كه فرشته وحى سر رسيد و اين آيه شريفه را بر قلب مصفا و نورانى پيامبر آزادگى و عدالت فرود آورد و اين نويد آسمانى و شكوهبار را براى ريحانه پيامبر كه:
ولسوف يعطيك ربك فترضى (43)
((و به زودى پروردگارت آن قدر به تو عطا خواهد كرد كه خشنود گردى.(44)))
9- بانوى هجرت و ايمان
هنگامى كه دو يار فداكار و با ايمان و دو پشتيبان پراخلاص و اقتدار پيامبر، ابوطالب و خديجه، در سخت ترين و بحرانى ترين شرايط مكه و در اوج ميداندارى جاهليت و ارتجاع، جهان را بدرود گفتند، از يك سو همه غم ها بر قلب مصفاى پيامبر توحيد و آزادى هجوم آورد، و از دگر سو موج شادى و شعف ابلهانه دل هاى سخت تر از صخره و سياه تر از شب تار شرك گرايان را فرا گرفت.مسلمانان احساس بى پناهى بيشترى در روى زمين كردند و مشركان احساس قدرت و قوت كاذب و زودگذر بيشترى؛ چرا كه دو دژ نيرومند و تسخيرناپذير و دو سد پولادين از برابر شرارت و فشار آنان بر پيامبر، برداشته شده بود.آنان بر فشار خود افزودند به همين جهت از جانب خدا دستور هجرت رسيد و پيامبر به فرمان خدا بر آن شد تا مكه را ترك كند.
مگر نه اين است كه جامعه و مردم گمراهى كه به خورشيد با چشم دشمنى و نفرت نگريستند و مذبوحانه به سوى آن سنگ و كلوخ پرتاب كردند، در خور سياهى و ظلمت و تباهى اند؟
پيامبر به دستور خدا برترين و شايسته ترين مرد اسلام را در شرايطى كه ده ها قداره بند خانه او را در حلقه محاصره داشتند، بر جاى خويش نهاد و بى درنگ در راه انجام دستور حق، مكه را به سوى غار ((ثور)) نخستين منزلگاه هجرت، براى حركت به سوى مدينه ترك كرد و با عبور از حلقه محاصره دژخيمان دشمن بى آنكه او را بشناسند و مانع شوند، به غار ثور رسيد.سه شبانه روز در آنجا توقف كرد و آن گاه به سوى مدينه حركت كرد.در نزديكى مدينه در نقطه اى به نام ((قبا)) استقرار يافت و به امير مؤمنان پيام داد كه ضمن رد امانتهاى مردم و انجام سفارشات پيامبر، دخت گرانمايه او را به همراه ((فاطمه بنت اسد))، مادر گرانقدرش و نيز ((فاطمه))، نواده عبدالمطلب، به سوى مدينه حركت دهد.
و خود فرمود: تا رسيدن دو عزيز خويش، على و فاطمه، به مدينه وارد نخواهد شد.
على (عليه السلام) پس از تنظيم امور و شئون به همراه سه فاطمه و نيز ((ام ايمن)) كه به بيان پيامبر از بانوان بهشت است، به سوى مدينه حركت كرد؛ اما استبداد زخم خورده كه از دسترسى به پيامبر نور و عدالت ماءيوس گشته و پوزه اش به خاك ماليده شده بود، گماشتگان خود را گسيل داشت و راه را بر كاروان مدينه بست.آنان با كاروانسالار كاروان نور درگير شدند؛ اما آن قهرمان بى نظير پس از به خاك افكندن شريرترين آنان ((اسود)) غلام ابو سفيان، راه را گشود.
خود ابو سفيان به همراه گروهى از راه رسيدند و با اين بهانه دروغين كه به چه اجازه اى زنان خويشاوند مرا مى برى؟ راه را بر او بستند.
((حارث بن اميه))، سركرده دژخيمان دشمن، نعره برآورد كه: هان اى على! مى پندارى، مى توانى با اين زنان نجات يابى و آنان را از مكه بيرون برى؟! باز گرد و آنان را از همان جايى كه آورده اى، به همان جا بازگردان!اءظننت ناج بالنسوة؟ ارجع لا ابا لك!
اما آن قهرمان ميدان ها خروشيد كه:
خلوا سبيل الجاهد المجاهد
آليت لا اعبد غير الواحد
راه را بر مجاهد راه حق و عدالت باز كنيد و از سر راهش كنار رويد به خداى سوگند، همچنان تصميم دارم كه جز يكتا آفريدگار هستى را نپرستم و با مظاهر شرك و بيداد پيكار كنم.
و با اين سخن دليرانه با آنان يورش برد و پس از پيكارى سخت با نيروى تازه نفس دشمن، آنان نيز در برابر شهسوار اسلام توان ايستادن نديدند و جان پليد خويش را برداشتند و گريختند.
كاروان شب ها را با اندك استراحت و راز و نياز با خدا و نيايش با او مى گذراند و روزها را به پيمايش راه و روزه دارى به سر مى برد، و با اين شور و اخلاص و ايمان و جهاد، فاطمه و امير مؤمنان وارد مدينه شدند.پيامبر به استقبال عزيزترين هاى خويش شتافت.آنان را در آغوش گرفت و ضمن فشردن آنان بر سينه عطرآگين و مصفاى خويش فرمود: فاطمه جان! على جان! همين پيش پاى شما فرشته وحى فرود آمد و اين آيات را كه نشانگر شكوه معنوى و عظمت شما در بارگاه خداست برايم آورد؛ و آن گاه به تلاوت اين آيات پرداخت:
الذين يذكرون الله قياما وقعودا وعلى جنوبهم ويتفكرون فى خلق السموات والارض ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانك...(45)
((به راستى كه در آفرينش آسمان ها و زمين و آمد و شد شب و روز نشانه هاى روشنى براى خردمندان است.
همانان كه خدا را ايستاده و نشسته و آن گاه كه بر پهلو خفته اند، با همه وجود ياد مى كنند و در اسرار آفرينش آسمان و زمين مى انديشند و از ژرفاى جان مى گويند:
پروردگارا! اين جهان را بيهوده نيافريده اى! تو منزه و پاكى! ما را از عذاب آتش دوزخ در امان دار!
پروردگارا! هركس را تو به خاطر عملكرد ناشايسته اش به آتش بيفكنى، به راستى كه او را خوار و رسوا ساخته اى؛ و براى بيدادگران يار و ياورى نخواهد بود.
پروردگارا! ما نداى نداگرى را كه به توحيد گرايى و يكتاپرستى فرا مى خواند، شنيديم كه: به پروردگارتان ايمان بياوريد! و ما ايمان آورديم.
پس اى پروردگار ما! گناهان ما را بيامرز و بديهاى ما را از بزداى و ما را با نيكان و شايستگان بميران!
اى پروردگار ما! آنچه را كه به زبان پيامبرانت به ما وعده دادى، به ما عطا كن و ما را در روز رستاخيز رسوا مكن كه تو وعده خويش را خلاف نمى كنى.
پس پروردگارشان خواسته آنان را پذيرفت و فرمود: من عمل هيچ انجام دهنده عملى از شما را - زن باشد يا مرد - ضايع نخواهم كرد؛ شما همنوع هستيد و از جنس يكديگر.پس كسانى كه هجرت كرده و از خانه هاى خود رانده شده و در راه من رنج ديده و به پيكار برخاسته و كشته شده اند، بديهايشان را از آنان مى زداييم و آنان را در بوستانهاى پرطراوت و زيبايى كه از زير درختان آن، جويبارها روان است در مى آوريم...))
در مورد آيه شريفه از ((عمار)) آورده اند كه پيامبر گرامى فرمود:
فالذكر فى هذه الاية على (عليه السلام) و الانثى فاطمه فى وقت الهجره...(46)
((منظور از زن و مرد با ايمان و پرواپيشه اى كه خدا در اين آيه به آنها وعده پاداش پرشكوه و بهشت پرطراوت و زيبا مى دهد، على و فاطمه در هنگامه هجرت از مكه به سوى مدينه اند.))
و نيز در روايت ديگرى آمده است كه:
كان رسول الله (صلى الله عليه و آله) يهتم لعشرة اشياء فاءمنه و بشره بها...
((پيامبر در مورد ده موضوع، سخت در انديشه بود كه خداى جهان آفرين به او اطمينان و آرامش خاطر بخشيد و در هر ده مورد، مژده يارى و مدد به او داده شد.))
1- آن حضرت به هنگام هجرت از شهر مكه و كهن ترين معبد توحيد، اندوهى سنگين گستره قلبش را گرفت كه پيك وحى فرا رسيد و آن آيه را بر قلب مصفاى او از جانب خدا فرود آورد كه:
ان الذى فرض عليك القرآن لرادك الى معاد(47)
((بى ترديد آن خدايى كه قرآن را بر تو فرو فرستاد و رساندن پيام آن و عمل به آن را واجب ساخت، تو را به جايگاه و زادگاهت باز خواهد گردانيد.))
2- پيامبر در مورد سرنوشت قرآن شريف و دست هاى خيانت و تحريف نگران بود كه فرشته وحى اين آيه را از جانب خدا بر او خواند:
انا نحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون (48)
((به راستى كه ما قرآن را فرو فرستاديم و بى ترديد ما نگهدار و نگهبان آن هستيم.))
3- پيامبر در مورد سرنوشت دين و آيينش و فرجام آن مى انديشيد كه فرشته وحى فرود آمد و اين آيه آرامش بخش را به ارمغان آورد:
هو الذى ارسل رسوله بالهدى و دين الحق ليظهره على الدين كله و لو كره المشركون (49)
((او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاد تا آن را بر همه آيين ها پيروزى و غلبه بخشد؛ هر چند شرك گرايان را ناخوش آيد.))
4- پيامبر در مورد ايمان آوردگان و توحيدگرايان راستين پس از خويش ‍ نگران بود كه اين نويد به آن حضرت نازل شد:
يثبت الله الذين آمنوا بالقول الثابت فى الحيوة الدنيا و فى الاخرة (50)
((خداوند ايمان آوردگان را به خاطر گفتار و عقيده پايدارشان، هم در اين جهان و هم جهان ديگر استوار مى دارد.))
5- پيامبر بر روند جامعه و آينده امت خويش نگران بود كه فرشته وحى با اين پيام به محضرش شرفياب شد كه:
وما كان الله ليعذبهم وانت فيهم وما كان الله معذبهم وهم يستغفرون (51)
((اى پيامبر! تا تو در ميان آنان هستى، خداوند آنان را كيفر نخواهد كرد و نيز تا هنگامى كه استغفار و طلب آمرزش نمايند عذابشان نمى كند.))
6- و نيز آن پيشواى دورانديش از پيدايش فتنه ها پس از خود در مورد اميرمؤمنان از سورى فتنه انگيزان، نگران بود كه فرشته وحى فرود آمد و اين آيه را آورد:
فاما نذهبن بك فانا منهم منتقمون...(52)
((پس اگر ما تو را از ميان آنان ببريم، بى ترديد از آنان انتقام خواهيم گرفت؛ يا اگر آنچه را به آنان وعده داده ايم، به تو نشان دهيم، بى گمان ما بر آنان قدرت دارم.))
7- و نيز آن گرانمايه جهان هستى از روز رستاخيز و حسابرسى خدا در انديشه بود كه اين آيه شريفه فرود آمد:
يوم لا يخزى الله النبى و الذين آمنوا معه...(53)
((در آن روز خدا پيامبر خود و كسانى را كه با او ايمان آورده اند، رسوا نمى سازد.))
8- و نيز در مورد شفاعت و عنايت خدا در روز رستاخيز مى انديشيد كه اين آيه باعث آرامش خاطر او گرديد:
و لسوف يعطيك ربك فترضى (54)
((و به زودى پروردگارت آنقدر به تو عطا نمايد كه خشنود گردى.))
9- و از فرجام تاريخ بشر و آينده جهان نگران بود كه اين نويد جان بخش از سوى خدا به او وحى شد:
وعد الله الذين آمنوا منكم وعملوا الصالحات ليستخلفنهم فى الارض كما استخلف الذين من قبلهم...(55)
((خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، وعده داده است كه به يقين، آنان را در اين سرزمين، جانشين خود قرار مى دهد؛ همان گونه كه كسانى را كه پيش از آنان بودند، جانشين خود قرار داد.))
10- و در هجرت به سوى مدينه و ورود به آن شهر، همواره در انديشه على و فاطمه بود كه پيك امين وحى فرود آمد و اين آيات جان بخش را در مورد آن دو در گران مايه عالم وجود بر آن حضرت فرود آورد و از سلامت و موفقيت و پيروزى و شكوه و عظمت آنان در بارگاه خدا، پيامبر را مطمئن ساخت:
الذين يذكرون الله قياما وقعودا وعلى جنوبهم ويتفكرون فى خلق السموات والارض...فاستجاب لهم ربهم...(56)
10- چشمه خورشيد
او چشمه خورشيد،
گوهر ناب حقيقت،
سرچشمه رحمت،
خوان گسترده دانش و حكمت،
گنجينه خدا و پرتوى از نور او،
مركز دايره امامت،
دخت گرانمايه نور،
پرورده فرودگاه وحى،
اختر فروزان فلك رسالت،
شهاب نورافشان آسمان نبوت،
آرام جان و مايه شادمانى و سرور دل پيامبر،
والاترين زن جهان آفرينش،
مام پدر،
و از نزديك ترين نزديكان آن حضرت بود كه قرآن در چند مورد او را به عنوان سمبل ((ذى القربى)) به تابلو برده است.
مفسران و محدثان در شاءن نزول و تفسير بيست و ششمين آيه از سوره مباركه ((اسراء)) چنين آورده اند:
هنگامى كه فرشته وحى اين آيه شريفه را بر قلب مصفاى پيامبر فرود آورد كه:
و آت ذاالقربى حقه والمسكين وابن السبيل ولا تبذر تبذيرا(57)
((و حق خويشاوند را به او بده و بينوا و در راه مانده را دستگيرى كن و ولخرجى و اسراف مكن!))، آن حضرت دخت گرانمايه اش فاطمه را فراخواند و فدك را - كه منطقه اى آباد و سرسبز و خرم، در فاصله نزديكى از مدينه قرار داشت و در هفتمين سال هجرت بدون جنگ و عمليات نظامى به پيامبر گرامى هديه شده و خدا آن را به عنوان غنيمت به پيامبر بخشيده بود - به بانوى بانوان هديه كرد.و بدين سان يك بار ديگر لطف خدا و پيامبرش بر آن بانوى نمونه، آشكار گرديد و روشن شد كهذاالقربىدر نگرش قرآنى، فاطمه است و شوى گرانقدر و دو نور ديده اش؛ و مهر و محبت آنان است كه پاداش پرشكوه رسالت مى باشد.
مفسران و محدثان در اين مورد روايات بسيارى آورده اند؛ براى نمونه؛
1- يكى از ياران پيامبر به نام ((ابو سعيد خدرى)) آورده است كه: هنگامى كه آيه شريفهو آت ذاالقربى حقهفرود آمد، پيامبر دخت ارجمندش ‍ فاطمه را فراخواند و فرمود؛ از اين پس فدك از آن شماست.(58)
2- عطيه از ديگر ياران پيامبر است كه در اين مورد مى گويد: هنگامى كه اين آيه شريفه فرود آمد كه:و آت ذاالقربى حقه، پيامبر دخت گرانقدرش ‍ فاطمه را فراخواند و فدك را به او واگذار كرد.(59)
3- ششمين امام نور در اين مورد فرمود: هنگامى كه آيهو آت ذاالقربى حقهفرود آمد، پيامبر گرامى به فرشته وحى فرمود: من مسكين و بينوا را مى شناسم و حقوق آنان را مى پردازم اماذاالقربىچه كسانى هستند؟
فرشته وحى گفت: نزديكان شما!
آن گاه پيامبر دخت ارجمندش، فاطمه، و در ريحانه بوستانش، حسن و حسين، را دعوت كرد و فرمود: خدا به من دستور داده است كه حقوق شما را بپردازم، به همين دليل، فدك را به شما وا مى گذارم.(60)
4- يكى از زنان پرواپيشه و خردمند عصر پيامبر ((ام ايمن)) است.او در جريان واگذارى فدك حضور داشت و به همين جهت هنگامى كه نظام استبدادى و انحصارى سقيفه، فدك را ظالمانه و به ناروا مصادره كرد، در مسجد پيامبر حضور يافت و به رهبر آن نظام گفت: آيا سخن پيامبر در مورد مرا شنيده اى كه فرمود:
((ام ايمن از زنان بهشت است))؟
ابوبكر گفت: آرى!
آن گاه آن بانو گفت:
خداى را!خداى را، من گواهى مى دهم كه خدا به پيامبرش وحى فرمود كهو آت ذاالقربى حقهو پيامبر نيز فاطمه را فراخواند و فدك را به او بخشيد.(61)
11- اختر فروزان قرآن
او چشمه سار دانش و بينش،
گوهر گرانبهاى ايمان،
مرواريد عفاف و نجابت،
سمبل اخلاص و ايثار،
هنر عملكرد شايسته و بايسته،
تجليگاه ارزش هاى والاى انسانى،
و اختر فروزان قرآن است.
((على بن جعفر)) در وصف آن بانوى نمونه آورده است كه: به هنگام تلاوت قرآن به اين آيه شريفه رسيدم كه مى فرمايد:
الله نور السموات والارض مثل نوره كمشكوة...(62)
((خدا نور آسمانها و زمين است.وصف نور او بسان چراغدانى است كه در آن چراغى است و آن چراغ در شيشه اى است، آن شيشه گويى اخترى درخشان است كه از درخت خجسته و مبارك زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى، افروخته مى شود.
نزديك است كه روغن آن، هر چند آتش بدان نرسيده باشد، نور دهد و روشنى بر روى روشنى است.))
پس از تلاوت آيه و تعمق بسيار در آن، برخاستم و به محضر هفتمين امام نور رفتم و از آن حضرت از تفسير آيه پرسيدم كه فرمود: منظور از واژهمشكوة، دخت ارجمند پيامبر، فاطمه است ومصباح، دو نور ديده اش حسن و حسين.
آن گاه از دو واژهكوكب درىپرسيدم كه فرمود:
فاطمه در ميان زنان گيتى بسان اخترى نورافشان و فروزان است.
سپس ازيكاد زيتهاپرسيدم كه فرمود: او در دانش و بينش چنان است كه چيزى نمانده است كه همه علم و دانش از او سرچشمه بگيرد.(63)
12- راز آفرينش
او قامت برافراشته ايمان،
سمبل زيباى معنويت،
نمونه جاودانه توحيدگرايى و يكتاپرستى،
آيينه تمام نماى حقيقت،
راز و رمز خلقت،
و سبب آفرينش است.
مفسران و محدثان به هنگام تفسير اين آيه شريفه - كه مى فرمايد:
فتلقى آدم من ربه كلمات فتاب عليه انه هو التواب الرحيم (64)
((سپس آدم از پروردگارش كلماتى را دريافت نمود و خدا بر او ببخشود؛ آرى، اوست كه توبه پذير و مهربان است.))- آورده اند كه: اميرمؤ منان به هنگام تلاوت اين آيه، از دريافت دارنده وحى پرسيد: اى پيامبر خدا!منظور از واژهكلماتدر اين آيه مباركه چيست؟
پيامبر فرمود: هنگامى كه خدا آدم را در سرزمين ((هند)) و ((حوا)) را در ((جده)) فرود آورد، غم و اندوه شديدى بر آنان سايه افكند و قلبشان سخت فشرد و قطرات گرم اشك از جام ديدگانشان باريدن آغاز كرد و مدت ها گريستند، تا خداوند فرشته وحى را به سوى آدم فرو فرستاد و او به آدم گفت:
هان اى مردم! خدا مى فرمايد: آيا تو را در پرتو قدرت خويش نيافريدم؟
آيا از روح خود بر تو ندميدم؟
آيا به فرشتگان فرمان سجده در برابر تو را ندادم؟
و آيا ((حوا)) را به ازدواج تو در نياوردم؟
آدم گفت: چرا! چرا!
خطاب آمد: پس گريه چرا؟
گفت: چرا گريه نكنم كه از جوار رحمت آفريدگارم رانده شده ام!
خطاب آمد: اينك اين كلمات را فراگير و بدان كه بوسيله آنها توبه ات پذيرفته مى شود.
آدم پرسيد: كدام كلمات؟
پيام آمد: بگو:
اللهم انى اسئلك بحق محمد و آل محمد، سبحانك لا اله الا انت، عملت سوءا وظلمت نفسى، فاءغفرلى...هؤ لاء الكلمات التى تلقى آدم.(65)
بار خدايا! تو را به حرمت و شكوه محمد و خاندانش، على و فاطمه و دو ريحانه اش حسن و حسين، اى آن كه پاك و منزهى و خدايى جز تو نيست، اينك مرا ببخش، من بدى كردم و بر خويشتن ستم روا داشتم، پس بر من ببخشاى كه تو بسيار بخشاينده و مهربانى.
دقت در اين روايت نشانگر آن است كه:
1- خداوند به آدم با واژه هاى مقدس فاطمه و پدرش، محمد، و شوى گرانقدرش، على، و دو ريحانه زندگى اش حسن و حسين، تسلى مى بخشد و نام بلند آوازه آنان را همسنگ و هموزن جوار رحمان، كه آدم از دورى آن مى گريد، قرار مى دهد.
2- ديگر اين كه توبه و بازگشت او را به وسيله اين پنج شخصيت شكوهبار كه سبب آفرينش اند، مى پذيرد.

--------------------------------
1-سوره آل عمران، آيه 59.
2-سوره آل عمران، آيه 60 - 61.
3-كامل اين اثير، ج 2، ص 293.
4-الميزان، ج 3، ص 228.
5-همان گونه كه آمد، مفسران و محدثان شيعه و اهل سنت با توجه به انبوه روايات در اين مورد به روشنى تصريح كرده اند كه اين آيات درباره خاندان رسالت است كه در وجود گرانمايه پيامبر و على (عليه السلام)، فاطمه و دو نور ديده اش تجلى كرده و همه تصريح كرده اند كه پيامبر تنها همين چهره هاى درخشان را به ميعادگاه برد.
روايات شيعه در اين مورد را مى توان در تفسير نورالثقلين، تفسير برهان، تفسير الميزان، تفسير عياشى و بحارالانوار و...نگريست.
در منابع اهل سنت نيز انبوهى از روايات رسيده در اين مورد را مى توان در كتاب هاى معتبر ذيل نگريست:
1- صحيح مسلم، ج 7، ص 120 از كتب ششگانه مورد اعتماد اهل سنت، چاپ مصر،
2- مسند احمد، ج 1، ص 185، چاپ مصر،
3- تفسير طبرى، ج 3، ص 192، چاپ مصر،
4- مستدرك حاكم، ج 3، ص 150، چاپ حيدر آباد،
5- دلائل النبوه، ص 297، حافظ ابونعيم، چاپ حيدر آباد،
6- اسباب النزول، ص 74، واحدى، چاپ مصر،
7- تفسير كشاف، ج 1، ص 193، واحدى، چاپ مصر،
8- جامع الاصول، ابن اثير، ج 9، ص 470، چاپ مصر،
9- تذكره ابن جوزى، ص 17، چاپ نجف،
10- تفسير بيضاوى، ج 2، ص 22،
11- تفسير روح المعانى، ج 3، ص 167،
12- تفسير طنطاوى، ج 2، ص 120،
13- الاصابة، ج 2، ص 503، چاپ مصر،
14- الفصول المهمة، ابن صباغ، ص 108، چاپ نجف،
15- تفسير كبير، ج 8، ص 85، و....
اين ها شمارى از منابع معتبر، به قلم شخصيت هاى سرشناسى از اهل سنت است كه به صراحت، آيه مباهله را در مورد خاندان پيامبر شمرده و خاطرنشان ساخته اند كه منظور ازابنائنادر اين آيه، تنها حسن و حسين هستند؛ همان گونه كه واژهنسائناتنها دخت گران مايه پيامبر است و منظور از واژهانفسناامير مؤمنان مى باشد.در اين مورد به كتاب ارجدار احقاق الحق، ج 3، ص ‍ 46، بنگريد.
6-سوره احزاب، آيه 33.
7-شواهد التنزيل، ج 2، ص 32.
8-الدر المنثور، ذيل آيه مورد بحث.
9-شواهد التنزيل، ج 2، ص 11.
10-شواهد التنزيل، ج 2، ص 29.
11-الاسلام و الشيعة، محمود شهابى، ج 1، ص 223.
12-شواهد التنزيل، ج 2، ص 32.
13-مجمع البيان، ذيل آيه شريفه.
14-مجمع البيان، ذيل آيه شريفه.
15-فاطمة الزهراء من المهد الى اللحد، ص 72.
16-فاطمة الزهراء من المهد الى اللحد، ص 30.
17-سوره انسان، آيه 26 - 1.
18-سوره انسان، آيه 26 - 1.
19-الغدير، ج 3، ص 107؛ احقاق الحق، ج 3، ص 157.
20-سوره شورى، آيه 23.
21-احقاق الحق، ج 3، ص 2؛ تفسير نمونه، ج 20، ص 412.
22-تفسير طبرى، ج 25، ص 16؛ مجمع البيان، ج 9، ص 28.
23-احقاق الحق، ج 3، ص 2؛ كفاية الطالب، ص 30.
24-فاطمة الزهراء، علامه امينى، ص 24.
25-وسائل، ج 11، ص 140؛ بحار، ج 27، ص 91.
26-كنز العمال، ج 12، ص 105.
27-الصواعق المحرقة، ص 101.
28-الدر المنثور، ج 6، ص 7.
29-تفسير فخر رازى، ج 27، ص 165.
30-سوره آل عمران، آيه 31.
31-نهج البلاغه، نامه 45.
32-نهج البلاغه، خ 209.
33-كشف الغمة، ج 2، ص 26؛ ذخائر العقبى، ص 45، ينابيع المودة، ص 199.
34-ممكن است برخى ساده انديشان و سطحى نگران اين ساده زيستى و محروميت را بر خاندان پيامبر و همرنگى و همدلى آنان را با توده هاى محروم، با توجه به زرق و برق و دبدبه و كبكبه قدرتمندان و سردمداران كنونى جامعه ها و تمدن ها، مورد چون و چرا قرار دهند اما نبايد فراموش كرد كه:
الف: بيشتر گروندگان به اسلام محرومان بودند نه زرداران و زورداران.
ب: به دليل هجرت از مكه بر اثر فشار استبداد و جاهليت، بسيارى مهاجر بودند و ثروت و امكانات آنان مصادره شده بود.
ج: اصل دگردوستى و مواسات اسلامى، محروميت را با توجه به شرايط ساده اقتصادى آن روز، عمومى ساخته بود.
د: فشار همه جانبه كفر و ارتجاع بر اين تنگناى اقتصادى اثر بيشترى گذاشته بود.
ه:همه سرگرم دفاع از موجوديت جامعه و دين و آزادى و امنيت خويش بودند.
و: آيا صحيح و پسنديده است كه پيشوايان و رهبران جامعه، خود، غرق در امكانات باشند و در گوشه و كنار جامعه، فقر و بيكارى و فقدان امكانات و فاصله هاى زشت طبقاتى بيداد كند؟
35-تفسير فزات كوفى، ذيل آيه شريفه، به نقل از فاطمة الزهراء من المهد الى اللحد، ص 206.
36-سوره آل عمران، آيه 37.
37-سوره كهف، آيه 3 - 1.
38-مجمع البيان، ج 10، ص 550.
39-در اين مورد، از جمله به: تفسير فخر رازى، ج 32، ص 124؛ سيره ابن هشام، ج 2، ص 34؛ و تفسير جوامع الجامع، ذيل سوره مباركه مراجعه فرماييد.
40-سوره نور، آيه 36.
41-مجمع البيان، ذيل آيه شريفه.
42-نور الثقلين، ج 3، ص 607.
43-سوره ضحى، آيه 5.
44-تفسير نمونه، ج 27، ص 100.
45-سوره آل عمران، آيه 195 - 190.
46-نمونه بينات، در شاءن نزول آيات، ص 173؛ كشف الغمة فى معرفة الائمة، ص 539؛ تفسيرنمونه، ج 3، ص 221؛ بحارالانوار، ج 43، ص 31؛ عوالم العلوم، ص 38.
47-سوره قصص، آيه 85.
48-سوره حجر، آيه 9.
49-سوره توبه، آيه 33.
50-سوره ابراهيم، آيه 27.
51-سوره انفال، آيه 33.
52-سوره زخرف، آيه 41.
53-سوره تحريم، آيه 8.
54-سوره ضحى، آيه 5.
55-سوره نور، آيه 55.
56-سوره آل عمران، آيه 195 - 190.
57-سوره اسراء، آيه 26.
58-درالمنثور، ج 4، ص 177؛ كشف الغمه، ج 2، ص 102.
59-درالمنثور، ج 4، ص 177؛ كشف الغمه، ج 2، ص 102.
60-تفسير عياشى، ج 2، ص 287.
61-تفسير عياشى، ج 2، ص 287.
62-سوره نور، آيه 35.
63-مناقب، ابن مغازلى شافعى، ص 317.
64-سوره بقره، آيه 37.
65-مجمع البيان، ج 1، ص 89؛ تفسير برهان، ج 1، ص 88؛ آيين وهابيت، ص 146.
--------------------------
على كرمى فريدنى