456: عدد اصحاب خاص امام زمان عليه السلام بعد از ظهور چند نفر است؟
مطابق روايات مستفيض بلكه متواتر عدد اصحاب امام زمان عليه السلام به تعداد لشكر پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در غزوه بدر 313 نفر است.
قندوزى در تفسير آيهو لئن اخرنا عنهم العذاب الى امة معدودةاز امام باقر و امام صادق عليهما السلام نقل كرده كه فرمودند: ((همانا امت معدوده 313 نفر از اصحاب مهدى در آخرالزمان است همانند عدد اهل بدر كه در يك ساعت اجتماع مى كنند...)).(1)
محمد بن مسلم از امام باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود: ((پس اول كسى كه از طرف خدا با او بيعت مى كند جبرئيل است، و نيز از مردم 313 نفر با او بيعت خواهند كرد.))
و نيز از امام باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود: ((قائم از ما با ترس يارى شده و با نصرت تاءييد خواهد شد. تا آنكه فرمود: پس هنگامى كه خروج مى كند بر كعبه تكيه مى دهد و 313 نفر به دور او گرد آيند...)).(2)
457: آيا امام زمان عليه السلام غير از 313 نفر اصحاب ديگرى نيز دارند؟
از روايات استفاده مى شود كه اصحاب امام زمان عليه السلام بعد از ظهور از ده هزار نفر كمتر نيست.
محمد بن مسلم از امام باقر عليه السلام نقل مى كند كه فرمود: ((هر گاه براى او حضرت مهدى عليه السلام - ده هزار مرد جمع شد پس در روى زمين معبودى به جز خدا باقى نمى ماند...)).(3)
در اينكه مقصود از اين روايات و رواياتى كه اصحاب حضرت را 313 نفر معين كرده چيست چند احتمال است:
1- دو دسته كردن اصحاب حضرت به جهت اختلاف در درجات اخلاص آن ها است، به اين نحو كه 313 نفر از آنها در كمال درجه اخلاص اند و بقيه تا ده هزار نفر يا ده هزار نفر ديگر در مرتبه اى پايين ترند.
2- اختلاف دو دسته در سرعت ملحق شدن آنها و رسيدن آنان به حضرت مهدى عليه السلام است، به اين نحو كه 313 نفر از ديگران زودتر به حضرت ملحق مى شوند.
3- اختلاف در سرعت ايمان و بيعت نمودن با حضرت است.
4- اختلاف در دفاع نمودن از حضرت باشد به اين معنا كه 313 نفر اولين دسته اى است كه حضرت را يارى خواهند نمود.
5- اختلاف به لحاظ وظايف و كارهايى است كه به جهت اختلاف درجات اصحاب به آنها محول خواهد شد، مثلا 313 نفر از فرماندهان و رئيسانند، برخلاف بقيه افراد.
458: اصحاب حضرت مهدى عليه السلام چگونه وارد مكه مى شوند؟
در مورد سوال فوق چند احتمال وجود دارد:
1- اينكه اين جماعت به طور اعجاز و با سرعت وارد مكه مى شوند. اين احتمال مطابق ظاهر برخى روايات و صريح برخى روايات ديگر است. در برخى روايات آمده كه آنها در يك ساعت در جايى اجتماع مى كنند:يجتمعون و الله فى ساعة واحدة (4). ولى در برخى روايات تصريح به اعجازى بودن آن شده است.
در روايت ابن صباغ آمده است:فيصير اليه انصاره من اطراف الارض تطوى لهم طيا حتى يبايعوه؛ ((پس انصار او از اطراف زمين به خدمت او مى رسند در حالى كه زمين براى آنها مى چرخد تا آنكه با او بيعت كنند.))
و در خبر طبرسى آمده است:فتصير شيعته من اءطراف الارض تطوى لهم طيا حتى يبايعوه؛ ((پس شيعيان از اطراف زمين خدمت او مى رسند در حالى كه زمين براى آنها مى چرخد، تا آنكه با او بيعت كنند.))
- احتمال ديگر اينكه مردم چند دسته شوند:
الف: برخى از راه طبيعى خدمت امام رحمة الله عليه مشرف مى شوند.
ب: برخى نيز شب هنگام كه در رختخواب خود آرميده اند ناگهان خود را در مكه مى يابند.
ج: برخى نيز بر ابر سوار در روز به خدمت حضرت مى شوند.
3- احتمال سوم آن است كه همگى با سفر عادى به خدمت حضرت مشرف مى شوند؛ زيرا همان گونه كه در روايات اشاره شده به اسم مهدى عليه السلام در ماه رمضان ندا داده شوند و ظهور حضرت نيز در دهم محرم است در فاصله اين مدت مخلصين خود را به حضرت مى رسانند.
از ميان اين احتمالات احتمال سوم ترجيح دارد؛ زيرا اگر چه مطابق زمان صدور اين روايات حركت سريع به سوى مقصدى دور تنها با اعجاز متصور بوده، ولى در اين عصر بلكه عصر ظهور حركت ها به حدى سريع شده كه اجتماع افرادى را از اطراف عالم در يك ساعت ممكن ساخته است. و لذا ممكن است كه مقصود از سير در سحاب و ابرها سفر با هواپيما و پيچيده شدن زمين سفر با ماشين و قطار سريع السير باشد.
459: اصحاب امام زمان عليه السلام از چه كشورهايى هستند؟
مطابق روايات اصحاب امام زمان عليه السلام از كشورها و شهرهاى مختلف هستند كه خدمت حضرت مشرف مى شوند:
شيخ طوسى رحمة الله عليه به سندش از امام باقر عليه السلام نقل كرده كه فرمود: ((بين ركن و مقام سيصد و چند نفر به تعداد اهل بدر با قائم بيعت خواهد كرد، در ميان آنها نجيبانى از اهل مصر، و شخصيت هايى از اهل شام، اخيارى از اهل عراق است...)).(5)
و نيز از امام على عليه السلام نقل كرده كه فرمود: ((درود بر طالقان، پس همانا براى خداوند در آن گنج هايى است كه از طلا و نقره نيست، ولكن در آن مردانى است كه خداوند شناخت تمام به آنها دارد، و آنان ياوران مهدى آخرالزمان اند.)).(6)
و نيز ابن طاووس در كتاب ((الملاحم و الفتن)) (7) اسامى بسيارى از اصحاب امام را را شهرهاى آنان نقل كرده است.
460: آيا در ميان اصحاب امام زمان عليه السلام عرب وجود ندارد؟
مرحوم مجلسى به سند خود از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود:اتق العرب فان لهم خبر سوء، اءما انه لم يخرج مع القائم منهم واحد (8)؛ ((از عرب بپرهيز، زيرا براى آنها خبر ناگوارى است. آگاه باش كه هيچ كس از عرب با قائم خروج نخواهد كرد.))
پاسخ:
1- مجلسى اين روايت را از كتاب ((الغيبة)) شيخ طوسى نقل كرده است. ولى سند آن به جهت وجود موسى الآبار و اسباط بن سالم كه مجهول الحالند و هيچ توثيقى ندارند ضعيف است.
2- با اغماض از سند اين روايت، معارض با احاديث ديگرى است كه دلالت دارد بر اينكه برخى از انصار و اصحاب امام زمان عليه السلام از عرب است.
از جمله آن روايات اينكه شيخ طوسى به سندش از جابر جعفرى از امام باقر عليه السلام نقل كرده كه فرمود:يبايع القائم بين الركن و المقام ثلاثمائه و نيف عدة اهل بدر، فيهم النجبآء من اهل مصر و الابدال من اهل الشام و الاخيار من اهل العراق فيقيم ما شاء الله ان يقيم (9)؛ ((بين ركن و مقام سيصد و اندى به عدد اهل بدر با قائم بيعت خواهند كرد، در ميان آنها نجيبانى از اهل مصر و ابدالى از اهل شام و اخيارى از اهل عراق وجود دارد، آن گاه دين را تا مقدارى كه خداوند بخواهد بر پا خواهد داشت.))
461: آيا در ميان اصحاب امام زمان عليه السلام زن نيز وجود دارد؟
از برخى روايات استفاده مى شود كه در ميان اصحاب حضرت مهدى عليه السلام تعدادى زن نيز وجود دارد:
نعمانى از امام باقر عليه السلام نقل كرده كه فرمود: ((به خدا سوگند سيصد و اندى خواهند آمد و پنجاه نفر زن در ميان آنان است)).(10)
مفضل بن عمر مى گويد: امام صادق عليه السلام فرمود: ((همراه حضرت قائم سيزده زن هستند. عرض ‍ كردم: آنان چه مى كنند و چه نقشى خواهند داشت؟ حضرت فرمود: زخمى ها را مداوا مى كنند و از بيماران پرستارى مى نمايند، همچنان كه همراه رسول خدا صلى الله عليه و آله بودند...)).(11)
462: آيا ياران زن حضرت از جمله 313 نفرند؟
مطابق برخى از روايات پنجاه نفرى كه از زنان در ركاب مهدى عليه السلام هستند از ميان 313 نفر از ياران خاص حضرتند:
جابر بن يزيد جعفرى ضمن حديث مفصلى از امام باقر عليه السلام در بيان برخى نشانه هاى ظهور نقل كرده كه فرمود:و يجى ء و الله ثلاثمائه و بضعة عشر رجالا فيهم خمسون امراءة يجتمعون بمكة... (12)؛ ((به خدا سوگند! سيصد و بالاتر از ده نفر مى آيند كه پنجاه نفر از اين عده زن هستند و در مكه كنار يكديگر جمع خواهند شد...)) .
از كلمه ((فيهم)) كه در روايات آمده استفاده مى شود كه اين پنجاه زن از جمله 313 نفرند. و تعبير به ((رجلا)) به جهت تغليب است. همان گونه كه در آيه تطهير ضمير ((كم)) كه براى جمع مخاطب مذكر است به كار رفته و به طور حتم حضرت زهرا سلام الله عليها نيز مشمول آيه است و اگر مقصود امام عليه السلام از وجود آن پنجاه زن همراهى آنان با آن 313 نفر بود بايد از تعبير ((معهم)) استفاده مى كرد نه ((فيهم))
و اگر اشكال شود كه: پس چرا اسامى اين پنجاه نفر در بين نام 313 نفر نيامده است؟ در جواب گوييم: با مراجعه به رواياتى كه اسامى ياران خاص حضرت را ذكر كرده اند پى مى بريم كه نام همه 313 نفر نيامده است و لذا ممكن است بقيه آنان از زنان باشند كه به جهت خاصى نام آنان برده نشده است.
463: اگر اسامى اصحاب حضرت از ابدا مشخص شده چگونه ما مى توانيم خود را از اصحاب او قرار دهيم؟
گاهى سؤال مى شود كه اگر مطابق روايات اسامى اصحاب خاص حضرت و شهرهاى آنان مشخص شده است انسان از اينكه بتواند جهاد نفسانى كند تا به اين درجه برسد كه از اصحاب خاص حضرت شود ماءيوس ‍ مى گردد.
پاسخ:
1- رواياتى كه تعداد اصحاب حضرت را مشخص كرده گر چه مستفيض است ولى روايتى كه اسامى و شهرهاى آنها را نقل كرده ضعيف السند است و لذا قابل اثبات نيست.
2- مطابق روايت ابن طاووس اسامى همه 313 نفر نيامده است بلكه حدود 240 نفر از آنها را نام برده است. و لذا احتمال داده مى شود كه انسان در بين نفرات ديگر باشد.
464: آيا با امام زمان عليه السلام از روى اكراه بيعت مى شود؟
در برخى روايات فريقين اشاره شده كه حضرت با اكراه با مردم بيعت مى كند و يا اينكه مردم با اكراه با او بيعت مى كنند.
قتاده از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود: ((مهدى از مدينه به سوى مكه خروج مى كند، مردم از او مى خواهند كه از بينشان خروج كند، پس با او بين ركن و مقام در حالى كه كراهت دارد بيعت مى كنند...)).(13)
زراره از امام صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: ((به اسم قائم ندا داده مى شود پس او مى آيد و پشت مقام قرار مى گيرد. به او گفته مى شود: به تحقيق به اسم تو ندا داده مى شود، منتظر چه چيزى هستى؟ دست او گرفته شده با او بيعت مى شود زراره مى گويد: الحمدلله، ما مى شنيديم كه قائم عليه السلام با كراهت بيعت مى كند (مى شود) و وجه استكراه او را نمى دانستيم، ولى دانسيتم اين استكراهى است كه گناهى در آن نيست)).(14)
ممكن است مقصود به استكراهى كه حضرت نسبت به بيعت مردم دارند اين باشد كه از آنجا كه مظلومان از آن حضرت تقاضاى رفع ظلم مى كنند لذا حضرت از روى تواضع در ابتدا استكراهى از خود نشان مى دهند.
خصوصا آنكه اين كار بايد به اذن و اراده و مشيت خداوند صورت پذيرد.
465: چه كسانى با حضرت مهدى عليه السلام بيعت خواهند كرد؟
كسانى كه با حضرت بيعت خواهند كرد به ترتيب عبارت اند از:
1- جبرئيل امين عليه السلام.
2- اصحاب خاص حضرت.
3- اصحاب عام حضرت.
4- كسانى كه در مكه حاضر بوده و به او و دعوتش اعتماد و اطمينان پيدا مى كنند.
466: امام زمان عليه السلام با اصحاب خود بر سر چه اصولى پيمان مى بندد؟
از برنامه ها و روش هاى امام مهدى عليه السلام پيمان گيرى از ياران خويش است. پيمان و بيعت در جامعه اسلامى از آغاز تشكيل حاكميت اسلام رسم شده و پايه گذارى نخستين مركزيت و حكومت اسلامى به دست مبارك پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله با آيين بيعت و پيمان گرفتن از يكايك مردم همراه بود.
امام مهدى عليه السلام نيز چون نياكان خويش از يارانش بيعت مى گيرد و با آنان پيمان مى بندد. پيمان امام بر سر اصولى است كه راه و رسم و شيوه و روش امام را در حكومت تبيين مى كند.
امام على عليه السلام مى فرمايد: ((همانا قائم با يارانش پيمان مى بندد و از آنان بيعت مى گيرد كه: مسلمانى را دشنام ندهند... حريمى را هتك نكنند، به خانه اى هجوم نبرند، كسى را به ناحق نزنند، طلا و نقره گنج نكنند، همچنين گندم و جو اندوخته نسازند. مال يتيمان را نخورند... لباس خز و حرير نپوشند. كمر بند زرين نبندند... در امور معاش به اندك بسنده كنند... لباس درشت بپوشند و صورت بر خاك بگذارند... و در راه خدا به جهادى شايسته دست يازند.
خود (امام) نيز متعهد مى شد كه از همان راهى كه آنان مى روند برود، و چون آنان لباس بپوشد و بر مركوبى مانند مركوب آنان سوار شود و چنان باشد كه آنان هستند. به اندك بسنده كند، و زمين را با يارى خداى دادگرى پركند پس از آنكه از ستم پر شده باشد... و صاحب و دربانى نگمارد)).(15)
467: اصحاب امام زمان عليه السلام در شجاعت چگونه اند؟
حاكم نيشابورى به سندش از محمد بن حنفيه نقل مى كند كه گفت: ما نزد على عليه السلام بوديم كه شخصى از او درباره حضرت مهدى عليه السلام سؤال كرد؟ حضرت فرمود:... يخرج فى آخر الزمان اذا قال الرجل الله الله قتل، فيجمع الله تعالى له قوما قزع كقزع السحاب، يولف الله بين قلوبهم لا يستوحشون الى احد و لا يفرحون باءحد يدخل فيهم... (16)؛ ((او در آخر الزمان خروج خواهد كرد هنگامى كه شخصى اعلان كند: خدا را خدا را! كشته شود. در آن هنگام خداوند براى او گروهى را جمع مى كند كه همانند ابرهاى پراكنده متفرق اند قلب هاى آنها را هماهنگ مى نمايد. از كسى احساس وحشت نكرده و به كسى كه داخل در جماعت آنها شود شاد نمى گردد...)).

نوشتن دیدگاه