1-مشورت با دختر
يكى از آداب پسنديده در ازدواج اسلامى ، مشورت و تبادل افكار پدر با دختر است كه آگاهانه همسر ايده آل خود را برگزيند.
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله اين اصل تربيتى ، روانى را بدقت رعايت مى كرد و به امت اسلامى سفارش مى فرمود، تا از ظلم و ستم دوران جاهليت دورى گزينند، و پدران و مادران بدون مشورت و رضايت دختران در امر ازدواج اقدامى نكنند. چنانكه پيامبر نسبت به ازدواج دخترش با او مشورت كرد و فرمود:
دخترم فاطمه ! پسر عمويت على (عليه السلام ) از تو خواستگارى نموده است . پاسخ تو چيست ؟
فاطمه (عليه السلام ) به پدر احترام كرد و فرمود نظر شما چه مى باشد؟
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:
اذن الله فيه من السماء
خدا از آسمان اجازت فرمود.
فاطمه (عليها السلام ) گفت : (در حالى كه تبسم بر لب داشت ):
حديث 8 :
رضيت بما رضى الله لى و رسوله (17)
(خشنودم به آنچه كه خدا و پيامبر او براى من رضايت دادند(18))
و در روايتى ديگر آمده است كه فرمود:
رضيت بالله ربا و بك يا ابتاه نبيا و بابن عمى بعلا و وليا
(خشنودم كه خدا پروردگار من است و تو اى پيامبر من و پسر عمويم (على عليه السلام ) شوهر و امام من است (19))
2- احترام متقابل دختر به نظر پدر
يكى ديگر از آداب پسنديده و مساءله قابل توجه در ازدواج ، احترام متقابل فرزندان به افكار و آراء پدر و مادر است .
دختران و پسران بايد بدانند كه مربيان دلسوزشان آرزوى سعادت و تكامل و بهروزى آنها را دارند و در امر ازدواج نبايد نظريات پدر و مادر را ناديده انگارند.
آنگاه كه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله براى دخترش ارزش و اعتبار قائل شد و در ازدواج با على (عليه السلام ) با او به مشورت نشست ، حضرت زهرا (عليه السلام ) نيز به پدر احترام كرد و راى و نظريه پدر را محترم شمرد و فرمود:
حديث :9
قالت فاطمه عليها السلام : يا رسول الله انت اولى بما ترى (20)
(اى رسول خدا! تو از من سزاوارترى (كه اظهار نظر كنى (21)))
3- پرهيز از ارزشهاى دروغين در ازدواج
در امر مقدس ازدواج كه پايه تربيت انسانهاى كامل است ، نبايد به ارزشهاى دروغين و آداب و رسوم ناروا و ناپسند توجه نمود
بلكه سلامت جسم و جان و دين دختر و پسر را بايد اساس پذيرش قرار داد.
بزرگان قبائل و سرمايه دارانى با باورهاى زشت مادى و جاهلى ، از دختر پيامبر صلى الله عليه و آله خواستگارى نمودند، ولى جواب منفى شنيدند.
پيامبر و فاطمه (عليها السلام ) در شرايطى به ازدواج امام على (عليه السلام ) پاسخ دادند كه نه سرمايه اى داشت و نه باغ و زمين و اموالى فراهم آورده بود
در اين ازدواج مقدس ، توجه فاطمه عليها السلام به ارزشهاى معنوى و سلامت و عصمت همسر آينده اش بود.
وقتى صبح عروسى پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيد:
كيف رايت زوجك ؟
(دخترم ! شوهرت را چگونه ديدى ؟)
پاسخ داد:
حديث 10 :
قالت : يا ابة خير زوج (22)
(اى پدر! بهترين شوهر ديدم (23))
4- شكوه از طرفداران ارزشهاى جاهلى در ازدواج :
بسيارى با ارزشهاى مادى و جاهلى به ازدواج و شوهر آينده مى نگرند، و به سرزنش اين و آن مى پردازند. ارزشهاى انسانى و اسلامى همسران خودساخته را چيزى نمى شمارند، و با كنايه و اشاره و به سرزنش روى مى آورند.
حضرت زهرا عليها السلام از اين گرايش جاهلى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله شكايت مى كند:
حديث 11 :
قالت فاطمه عليها السلام : يا رسول الله صلى الله عليه و آله !
دخل على نساء من قريش و قلن لى زوجك رسول الله صلى الله عليه و آله من فقير لا مال له (24)
(اى رسول خدا! زنانى از قريش به منزل من وارد شدند و سرزنش آغاز كردند و گفتند: پيامبر، تو را همسر كسى قرار داد كه فقير است و سرمايه اى ندارد.(25))
5- حالات معنوى فاطمه عليها السلام در شب ازدواج :
شب ازدواج و آغاز لحظه هاى يك زندگى نوين براى هر زن و مردى شيرين و خاطره انگيز است
بسيارى اين لحظه هاى شيرين را به انواع گناه مى آلايند
و فكر مى كنند، هر گونه زشتى و پليدى مى تواند مجاز باشد.
بايد ديد كه كاملترين الگوى بانوان جهان ، حضرت فاطمه عليها السلام در شب عروسى چه حالاتى دارد؟ و زندگى مشترك با همسرش را چگونه شروع مى نمايد؟
در شب ازدواج امام على (عليه السلام )، فاطمه زهرا را نگران و گريان ديد. پرسيد: چرا ناراحتى ؟
پاسخ داد:
حديث 12 :
قالت : تفكرت فى حالى و امرى عند ذهاب عمرى و نزولى فى قبرى فشبهت دخولى فى فراشى بمنزلى كدخولى الى لحدى و قبرى فانشدك الله ان قمت الى الصلاة فنعبد الله تعالى هذه الليلة (26)
(پيرامون حال و رفتار خويش فكر كردم .به ياد پايان عمر خويش و قبر افتادم كه امروز از خانه پدر به خانه شما منتقل شدم و روزى ديگر از اينجا به طرف قبر و قيامت خواهم رفت پس تو را به خدا سوگند مى دهم كه : بيا تا به نماز بايستيم تا با هم در اين شب خدا را عبادت كنيم )
------------------------------------------
17- معقل بن يسار و ابوقبيل و ابن اسحاق و حبيب بن ابى ثابت و عمران بن الحصين و ابن غسان و الباقر (عليه السلام ):
18- 1.مختصر تاريخ دمشق ج 17 ص 337 شماره 174: اين مكرم انصارى .
2.ملحقات احقاق الحق ج 23 ص 477: مستدرك حديث تزويح فاطمه (عليه السلام )
3.مناقب ابن شهر آشوب ج 3 ص 344: ابن شهر آشوب (متوفاى 588 هجرى )
4.در بحر المناقب ص 5.
5.احقاق الحق ج 5 ص 273: قاضى نورالله شوشترى شهيد (متوفاى 1019 هجرى )
19- 1.احقاق الحق ج 5 ص 117 و 273: قاضى نورالله شوشترى شهيد (متوفاى 1019 هجرى )
2.الروضه ص 127 (مخلوط):
3.بحارالانوار ج 43 ص 149 عن ابن عباس يرفعه الى سلمان الفارسى : علامه مجلسى (متووفاى 1110) هجرى )
4.در بحرالامناقب (مخطوط) ((بنقل احقاق الحق ))
5.مناقب ابن شهر آشوب ج 3 ص 344. ابن شهر آشوب مازندرانى (متوفاى 588 هجرى )
20- تفسير على بن ابراهيم قال عن ابى عن بعض اصحابه رفعه :
21- 1.بحارالانوار ج 43 ص 99 باب 5 ح 11 تزويجها (عليه السلام ): علامه مجلسى (متوفاى 1110 هجرى )
2.تفسير البرهان ج 4، ص 247 سوره نجم حديث 5: هاشم بحرانى (متوفاى 1107 هجرى )
3.كتاب عوالم ج 11 ص 238 باب 9 حديث 1. بحرانى اصفهانى (قرن 12)
4.مناقب ابن شهر آشوب ج 1 ص 256: ابن شهر آشوب (متوفاى 588 هجرى )
5.تفسير على بن ابراهيم قمى ج 2 ص 313 سوره نجم : على بن ابراهيم قمى (متوفاى 307 هجرى ).
22- لف )- ابن بطه باسناده عن اعمش عن ابى صالح عن عبد صالح عن عبدالرزاق عن معمر عن ابى نجيح عن مجاهد عن اب عباس قال : مناقب ابن شهر آشوب
ب )- ابوالحسن محمد بن عبدالخواحد، اخبرنا: على بن عمرالحافظ حدثنا محمدبن احمد بن ابراهيم الكتاب حدثنا احمد بن عبدالله بن زيد الهشمى حدثنا عبدالرزاق اخبرنا: معمر عن ابن ابى نجيح عن مجاهد عن ابى عباس .(احقاق الحق )
ج )- ابوالحسين محمد بن احمد بن محمد بن شاده المودب باصحبان و اخته ام سلمه اسماء قالا حدثنا ابومحمد عبدالله بن محمد بن جعفر بن حبان - املاء - حدثنا ابو يحيى عبد الرحمن بن سلم الرازى حدثنا محمد بن غيلان حدثنا احمد بن صالح المقرى عن ابراهيم بن الحجاج عن عبدالرزاق عن معمر عن ابن ابى نجيح عن مجاهد عن ابن عباس قال .
23- 1.بحارالانوار، ج 43 ص 133 باب 5 حديث 32: علامه مجلسى (متوفاى 1110 هجرى )
2.شرح نهج البلاغه ج 3، ص 257: ابن ابى الحديد معتزلى 0متوفاى 656 هجرى )
3.مناقب آل ابيطالب : ابن شهر آشوب (به نقل بحار) ج 3 ص 365 و ج 1 (س ) 256: ابن شهر آشوب (متوفاى 588 هجرى )
4.المراجهات ص 303:سيد شرف الدين عاملى
5.مختصر تاريخ دمشق ج 17 ص 136: ابن مكرم انصارى
6.جامع الاحاديث ج 4 ص 377: ابوجعفر بن احمد قمى
7.كنز العمال ج 13 ص 108: متقى هنئى حنفى (متوفاى 975 هجرى ).
8.رياحين الشريعه ج 1 ص 101: محلاتى
9.كشف الغمه (به نقل بحار) ج 1 ص 491 باب تزويجها (عليه السلام ): مرحوم اربلى (متوفاى 692 هجرى )
10.احقاق الحق ج 5 ص 267 (قسمت اول رواين موجود است ): قاضى نورالله شوشترى شهيد (متوفاى 1019 هجرى )
11.كوكب الدرى ج 1 ص 166 مجلس 9: حائرى مازندرانى
12.كناب ابن مردويه (بنقل مناقب )
13.الروض الفائق ص 348 مجلس 42: شيخ خريفيش (متوفاى 810 هجرى )ك
24- الف ) محمد بن مظفر البزاز عن عمر بن عبداله بن عمران عن احمد بن بشير عبدالله بن موسى عن قيس عن ابى هارون عن ابى سهيد الخدرى قال ...(ارشاد مفيد)
ب )عن ابن عباس يرفعه الى سلمان الفارسى قال ...
ج ) حدثنا احمد بن الحسن القطان و على بن احمد بن موسى الدقاق و محمدبن احمد السنانس و عبدالله بن محمد الصائق رضى الله عنهم ، قالوا: حدثنا ابو العباس احمد بن يحيى بن زكرياالقطان ، قال حدثنا ابو محمد بكر بن عبدالله بن حبيب ، قال ، حددثنى عللى بن محمد، قال : حدثنا الفضل بن عباس ، قال : حدثنا عبد القدوس الوراق ، قال : حدثنا محمد بن كثير، عن الاعمش .(امالى صدوق )
دد)و حدثنا الحسين بن ابراهيم بن احمد المكتب ، قال : حدثنا احمد بن يحيى القطان ، قال : حدثنا بكربن عبدالله بن حبيب ، قال : حدثنى عبدالله بن يحيى محمد بن باطويه ، قال : حدثنا محمد بن كثير، عن الاعمش .(بحارالانوار ج 37 ص 91).
هه )و اخبر نا سليمان بن احمد بن ايوب اللخمى فيما كتب الينا من اصبهان ، قال م حدثنا احمد بن القاسم بن مساور الجوهرى سنه ست و ثمانين و مائتين ، قال : حددثنا الوليد بن الفضل العنزى ، قال : حدثنا مندل بن على العنزى ، عن الاعمش ، و حدثنا محمد بن ابراهيم بن اسحاق انطالقانى ، قال : حدثنى ابو سعيد الحسين بن على العدوى ، قال : حدثنا على بن عيسى الكوفى ، قال م حدثنا جرير بن عبدالحميد، عن الاعمش . (امالى شيخ صدوق )
و)علامه ابن المغازى قال : اخبرنا ابو طالب محمد بن احمد بن عثمان بن الفرج بن الازهر الصيرفى البغدادى رحمه الله ، قدم علينا واسطا، جدثنا ابوبكر محمد بن الحسن بن سليمان ، حثنا عبدالله بن محمد بن عبدالله العكبرى ، حدثنا عمر بن شبه بن عبيده النميرى ، قال حدثنى المدائنى قال : وجه المنصور الى الاعمش يدعوه .
قال : وحدثنا محمد بن الحسن ، حدثنا عبدالله بن محمدبن عبدالله العكبرى حدثنا عبدالله بن عتاب بن محمد تحدثنا الحسن بن عرفه ، حدثنا ابو معاويه ، قال : حدثنا الاعمش ، قال : ارسل الى المنصور.
و حدثنا محمد بن الحسن ، حدثنا عبدالله بن محمد بن عبدالله العكبرى ، حدثنا عبدالله بن عتاب بن محمد العبدى ، حدثنا احمد بن على العمى ، حدثنا ابراهيم بن الحكم ، قال حدثنى سليمان بن سالم ، حدثنى الاعمش ، قال : بعث الى ابوجعفر المنصور.(مناقب ابن مغازى )
اخبرنى ابى عن جدى (ع ) ابيه قال : كنامع رسول الله (صلى الله عليه وآله )
25- 1.كتاب بحارالانوار ج 37 ص 91. باب 50 حديث 55 فى مناقب اصحاب كساء و ج 43 ص 150 و 149 و 133 .و.ج 40 ص 17 باب 91. علامه مجلسى (متوفى 1110 هجرى
2.مناقب على بن ابيطالب ج 3، ص 143: ابن المغازلى .
3.كتاب امالى شيخ صدوق ص 438 / 260 مجلسى 67 حديث 2: شيخ صدوق (متوفاى 380 هجرى )
4.احقاق الحق ج 5، ص 116 و 267 الى 273.و.ج 18 ص 426 .و.ج 15 ص 333 حديث 34:قاضى نورالله شوشترى شهيد (متوفاى 1019 هجرى )
5.الارشاد ص 23 ما جاء فى فضله (عليه السلام ): شيخ مفيد (متوفاى 413 هجرى )
6.رياحين الشريعه ج 1 ص 89: علامه محلاتى .
7.كتاب عوالم ج 11 ص 375: علامه بحرانى (قرن 12)
8.كشف الغمه ج 1 ص 495: مرحوم اربلى (متوفاى 692 هجرى )
9.در بحر المناقب ص 53: علامه ابن حسنويه حنفى (متوفاى 680 هجرى )
10.كوكب الدرى ج 1 ص 20 مجلس 4: حائرى مازندرانى (متوفاى 1300 هجرى )
11.المناقب ج 3 ص 344: ابن شهر آشوب مازندرانى (متوفاى 588 هجرى )
12.الروضه فى الفضائل ابن شاذان
13.تاريخ بغداد ج 4، ص 196 حرف ص من آباء الاحمدين : احمد بن على بغدادى شافعى (متوفاى 463 هجرى )
14.تذكره الخواص ص 318 باب 11: ابن جوزى حنفى (متوفاى 654 هجرى )
15.ميزان الاعتدلال ج 1 ص 14: علامه ذهبى (متوفاى 748 هجرى )
16.مجمع الزوائد ج 9 ص 112.
17.الموافق ج 2، ص 615: عبدالرحمن بن احمد شافعى (متوفاى 756 هجرى )
18.نزهه المجالس ج 2، ص 236 الصفورى شافعى (متوفاى 894 هجرى )
19.منتخب كنزالعمال ج 5، ص 39.
20 ينابيع الموده ص 421/ ج 1 ص 310 باب 56: ابن قندوزى حنفى -(متوفاى 270 هجرى )
21.مستدرك حاكم ج 3 ص 129: حاكم نيشابورى شافعى (متوفاى 405 هجرى )
22.تفسير على ابن ابراهيم (ابى عن بعض اصحابه ، رفعه قال :9 ج 2 ص 313 ح 7:(متوفاى 307 هجرى )
23.ارشاد القاوب ص 431 ج 2 حديث سليمان اعمش : حسن بن محمد ديلمى (متوفاى 771 هجرى )
24.روضه الواعظين محمد فتال نيشابورى شهيد (متوفاى 508 هجرى )
در برخى از منابع اهل سنت ، شكايت ح 1رت زهرا (عليه السلام ) از اعتراض زنان قريش بگونه اى تحريف شده نقل گرديد كه بابررسيهاى دقيق تاريخى ، صحت ندارد ودورغ آشكار است .
مانند:
25.صحيح بخارى ج 7 ص 85:محمد بن اسماعيل بخارى (متوفاى 256 هجرى )
26.صحيح مسلم ج 4 ص 1903: مسلم بن حجاج (متوفى 261 هجرى )
27.سنن ابو داود ج 2 ص 225: ابى داوود (متوفاى 275 هجرى )
28.مسند احمد ابن حنبل ج 4 ص 326: احمد بن حنبل (متوفاى 241 هجرى )
26- 1.غايه المرام فى رجال البخارى ص 295: علامه شيخ محمد بن داود البازلى شافعى (متوفاى 925 هجرى )
2.ملحقات احقاق الحقق ج 23 ص 489.
3.الروض الفائق (بنقل احقاق ص 484) ص 348 مجلسى 42: شيخ حريفش (متوفاى 810 هجرى )
4.كتاب الرقائق (معروف به الاخوانيات ) ص 250 (مخطوط): علامه شيخ عبدالله حنفى (متوفاى 800 هجرى )
5.احقاق الحق ج 4 ص 481 حديث 41: قاضى نورالله شوشترى شهيد (متوفاى 1019 هجرى )
6.احتجاج ص 133 و 147: طبرسى (متوفاى 588 هجرى )
7.كتاب سليم بن قيس ج 2 ص 643: سليم بن قيس هلالى (متوفاى 70 هجرى )
8.الارشاد ج 1 ص 270: شيخ مفيد (متوفاى 413 هجرى )

نوشتن دیدگاه