بدن ترديد انگيزه ى ابوبكر از تصرف فدك حضرت زهرا عليهاالسلام زاييده ى شرايط سياسى بود. ابن ابى الحديد، مى نويسد: از علوى معروف به على بن مهنا كه فردى با ذكاوت و صاحب فضل بود سوال شود فكر مى كنى قصد ابوبكر و عمر از تصرف فدك چه بود؟ پاسخ داد همانا آن دو پس از غصب خلافت، خواستند با تصرف فدك، حضرت على عليه السلام پشتيبانى نداشته باشد و او را ضعيف كرده باشند. [شرح ابن ابى الحديد، جلد 16، ص 236 در اين صفحه آمده است: «و قال علوى فى الحله يعرف بعلى بن مهنا، ذكى ذو فضائل: ما تظن قصد ابى بكر و عمر بمنع فاطمه فدك؟ قلت: ما قصدا به قال: ارادا الا يظهرا لعلى- و قد اغتصباه الخلافه-...». در ناسخ التواريخ، جلد سوم، صص 123- 122 در اين باره چنين آمده است: عمر بن خطاب به ابوبكر گفت: اى ابوبكر اگر در حكومت تو خللى پديد آيد از جانب على عليه السلام و طرفدارانش است و كسانى كه در خانه ى فاطمه عليهاالسلام گرد آنان جمع شده اند بندگان مال و ثروت هستند، فدك را ملى اعلام كن تا شيعيان ايشان به ملازمت تو درآيند.]
و يكى از متكلمين شعيه اماميه، معروف به على بن تقى مى گويد: فدك داراى نخلستانهاى بزرگ مانند نخلستانهاى كنونى كوفه بود و آنچه ابوبكر و عمر از تصرف فدك حضرت فاطمه عليهاالسلام قصد كردند چيزى نبود مگر اينكه حضرت على عليه السلام- از محصولات غلات فدك براى نشستن بر مسند خلافت قدرت مى يافت به همين جهت ابوبكر و عمر، حضرت على عليه السلام و ساير بنى هاشم و بنى عبدالمطلب را حتى از حقشان در خمس محروم ساختند. پس همانا شخص فقير كه مالى براى او نباشد كوشش و تلاش او ضعيف مى شود و نزد مردم كوچك مى شود. و براى كسب معاش براى خانواده اش مشغول مى شود و فرصتى براى كسب رياست و ملك نخواهد داشت. پس بنگر كه در سينه ى (ابوبكر و عمر) مرضى است كه دارويى براى آن نيست و عامل آن مرض از بين رفتن اخلاق نيكو و نبودن ايمان و عقيده ى محكم است. [ر. ك: شرح ابن ابى الحديد، جلد 16، ص 237- 236 در اين صفحه آمده است. «و قلت لمتكلم من متكلم الاماميه يعرف بعلى بن تقى... و كان فيها من النخل نحو ما بالكوفه الان من النخل، و ما قصد ابوبكر و عمر بمنع فاطمه عنها الا الا يتقوى على و سائر بنى هاشم و بنى المطلب... فانظر الى ما قد وقر فى صدور هولاء و هو داء لادواد له، و ما اكثر ما تزول الاخلاف والشيم فاما العقائد الراسخه فلا سبيل الى زوالها!.]
خالد محمد خالد مى نويسد: در و اقع مسئله ى فدك و تصرف آن آزمايش بزرگى براى ابوبكر بود. [ر. ك: خلفاء الرسول، ص 92.] با استناد به مطالب ابن ابى الحديد، ابوبكر با مصادره ى فدك حضرت فاطمه عليهاالسلام قصد داشت بنى هاشم را از نظر اقتصادى ضعيف سازد كه ضعف اقتصادى، موجب ضعف اجتماعى و نظامى نيز خواهد شد، و ديگر حضرت على عليه السلام توان مبارزه براى احقاق حق حق خود را نخواهد داشت. از طرفى ديگر ابوبكر با اين ترفند سياسى در اذهان عمومى اين تفكر را شايع مى نمود كه وى براى اجراى عدالت و احكام اسلام حتى اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله را با ديگر مردم برابر مى داند او با پايمال نمودن حقوق اهل بيت رسول خدا و ستم كردن به آنان سعى كرد به حكومت نامشروع خود، مشروعيت بخشد و بر اعتبار خويش بيفزايد.

نوشتن دیدگاه