سعد بن عبداللَّه قمى گفت: از حضرت صاحب الزمان علیه السّلام كه آن وقت در دامن پدر نشسته بود پرسیدم: به چه دلیل مردم نمىتوانند براى خود امام انتخاب كنند؟
آن حضرت فرمود: امام خوب یا بد؟
گفتم: امام خوب و شایسته.
فرمود: امكان دارد انتخابى كه مىكنند به جاى خوب بد از كار در آید، با اینكه هیچ كس اطلاع از دل دیگرى ندارد كه چه چیز به خاطرش مىگذرد، فكر خوب یا فكر بد؟
گفتم: آرى، ممكن است،
فرمود: همین موجب نداشتن چنین اختیاری است كه با دلیلى براى تو توجیه كردم كه عقلت بپذیرد.
تصدیق كردم.
فرمود: بگو ببینم، پیامبرانى كه خداوند آنها را برگزیده و كتاب آسمانى بر آنها نازل كرده و ایشان را به وحى تأیید نموده و به آنها عصمت بخشیده، چون برجسته ترین افراد مردمند و از همه بهتر مىتوانند انتخاب نمایند، مانند موسى و عیسى، با كمال عقل و دانشى كه این دو داشتند آیا ممكن است انتخاب آنها در مورد كسى كه خیال مىكردند مؤمن است، منافق از كار در آید؟
گفتم: نه.
فرمود: همین موسى با كمال عقل و دانشى كه داشت و به او وحى میشد، از میان قوم و سرداران لشکر خود براى میقات خدا هفتاد نفر را انتخاب كرد، با اینكه یقین داشت مؤمن و مخلص هستند. اما این انتخاب بر خلاف تصور او بر منافقین قرار گرفت.
خداوند در این آیه به همین مطلب اشاره مىكند: «وَ اخْتارَ مُوسى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقاتِنا» {و موسى از میان قوم خود هفتاد مرد براى میعاد ما برگزید.(اعراف - 155)} وقتى انتخاب پیامبرى كه خدا او را برگزیده بر شخص فاسدى قرار گیرد، با اینكه او خیال مىكرد صالح است، مىفهمیم به كسى كه از راز دلها و افكار پنهان و آینده اشخاص خبر ندارد، اجازه انتخاب داده نشده، بعد از اینكه پیامبران انتخابشان صحیح از كار در نیاید.
متن عربی روایت:
الإحتجاج سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْقُمِّيّ قَالَ:
سَأَلْتُ الْقَائِمَ علیه السلام فِي حِجْرِ أَبِيهِ فَقُلْتُ أَخْبِرْنِي يَا مَوْلَايَ- عَنِ الْعِلَّةِ الَّتِي تَمْنَعُ الْقَوْمَ مِنِ اخْتِيَارِ إِمَامٍ لِأَنْفُسِهِمْ قَالَ مُصْلِحٍ أَوْ مُفْسِدٍ قُلْتُ مُصْلِحٍ قَالَ هَلْ يَجُوزُ أَنْ تَقَعَ خِيْرَتُهُمْ عَلَى الْمُفْسِدِ بَعْدَ أَنْ لَا يَعْلَمُ أَحَدٌ مَا يَخْطُرُ بِبَالِ غَيْرِهِ مِنْ صَلَاحٍ أَوْ فَسَادٍ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَهِيَ الْعِلَّةُ أَيَّدْتُهَا لَكَ بِبُرْهَانٍ يَقْبَلُ ذَلِكَ عَقْلُكَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ أَخْبِرْنِي عَنِ الرُّسُلِ الَّذِينَ اصْطَفَاهُمُ اللَّهُ وَ أَنْزَلَ عَلَيْهِمُ الْكُتُبَ وَ أَيَّدَهُمْ بِالْوَحْيِ وَ الْعِصْمَةِ إِذْ هُمْ أَعْلَامُ الْأُمَمِ وَ أَهْدَى أَنْ لَوْ ثَبَتَ الِاخْتِيَارُ وَ مِنْهُمْ مُوسَى وَ عِيسَى ع هَلْ يَجُوزُ مَعَ وُفُورِ عَقْلِهِمَا وَ كَمَالِ عِلْمِهِمَا إِذَا هُمَا بِالاخْتِيَارِ أَنْ تَقَعَ خِيْرَتُهُمَا عَلَى الْمُنَافِقِ وَ هُمَا يَظُنَّانِ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ قُلْتُ لَا قَالَ فَهَذَا مُوسَى كَلِيمُ اللَّهِ مَعَ وُفُورِ عَقْلِهِ وَ كَمَالِ عِلْمِهِ وَ نُزُولِ الْوَحْيِ عَلَيْهِ اخْتَارَ مِنْ أَعْيَانِ قَوْمِهِ وَ وُجُوهِ عَسْكَرِهِ لِمِيقَاتِ رَبِّهِ سَبْعِينَ رَجُلًا مِمَّنْ لَمْ يَشُكَّ فِي إِيمَانِهِمْ وَ إِخْلَاصِهِمْ فَوَقَعَتْ خِيْرَتُهُ عَلَى الْمُنَافِقِينَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ وَ اخْتارَ مُوسى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقاتِنا الْآيَةَ فَلَمَّا وَجَدْنَا اخْتِيَارَ مَنْ قَدِ اصْطَفَاهُ اللَّهُ لِلنُّبُوَّةِ وَاقِعاً عَلَى الْأَفْسَدِ دُونَ الْأَصْلَحِ وَ هُوَ يَظُنُّ أَنَّهُ الْأَصْلَحُ دُونَ الْأَفْسَدِ عَلِمْنَا أَنْ لَا اخْتِيَارَ لِمَنْ لَا يَعْلَمُ مَا تُخْفِي الصُّدُورُ وَ مَا تَكِنُّ الضَّمَائِرُ وَ تَنْصَرِفُ عَنْهُ السَّرَائِرُ وَ أَنْ لَا خَطَرَ لِاخْتِيَارِ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ بَعْدَ وُقُوعِ خِيْرَةِ الْأَنْبِيَاءِ عَلَى ذَوِي الْفَسَادِ. لَمَّا أَرَادُوا أَهْلَ الصَّلَاح.
بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج 23، ص 69