با توجّه به معناى لغوىِ حلم، دامنه حلم كوچك تر از دامنه صبر و شكيبايى است; چرا كه صبر و شكيبايى، هم ناملايمات و هم ملايمات را در بر مى گيرد. در روايتى آمده است:
الصبر صبران: صبرٌ على ما تحبّ وصبر على ما تكره;1
صبر و شكيبايى دو گونه است: صبر در برابر امورى كه انسان، آن ها را دوست مى دارد و صبر در برابر امورى كه انسان از آن ها ناخرسند است.
در تعبير ديگرى آمده است:
الصبر ثلاثة: صبر عند المصيبة وصبر على الطاعة وصبر عن المعصية;2
صبر و شكيبايى سه گونه است: صبر در برابر مصيبت، صبر در برابر اطاعت و صبر در برابر معصيت.
بنابراين، دامنه صبر و شكيبايى گسترده تر از دامنه حلم و بردبارى است.
1. نهج البلاغه: 4 / 14.
2. الكافى: 2 / 92، حديث 15، وسائل الشيعه: 15 / 238، حديث 20373.

نوشتن دیدگاه